Orynnowanie - naprawa czy wymiania?

Rynny ulegają uszkodzeniem szczególnie w czasie zimy. Stąd też każdej wiosny, warto dokonywać ich przeglądu i od razu eliminować  szkody powstałe na skutek działania niskich temperatur. Innymi przyczynami niesprawności orynnowania mogą też być: siła wiatru powodująca oberwania, zniszczenia dokonane przez opadające konary drzew, korozja, odkształcenia materiału oraz niewłaściwy dobór rynien i niepoprawnie przeprowadzony montaż sytemu. Jeżeli uszkodzony jest jedynie fragment orynnowania – warto dokupić pasujący element i wykonać niezbędną naprawę. Naprawić da się też nieszczelności na połączeniach oraz nieznaczne odkształcenia. Jednak, gdy mamy do czynienia z licznymi ogniskami korozji, rynny są znacząco odkształcone lub źle zamontowane – lepiej jest wymienić je na nowe. Na całkowitą wymianę rynien decydują się też najczęściej ci inwestorzy, którzy planują zakładanie nowego dachu lub remont elewacji. W przypadku zmiany poszycia – rynny i rury spustowe i tak muszą być zdemontowane, aby można było wykonać obróbki blacharskie. Natomiast po remoncie elewacji, stare i nieestetyczne rynny zwyczajnie przestają pasować do odnowionego domu.

O trwałości rynien decyduje głównie rodzaj materiału, z którego zostały one wykonane. W tym przypadku znajduje potwierdzenie zasada mówiąca o tym, że im więcej zapłacimy za system, tym dłużej będzie on w stanie nam służyć. Aktualnie do wyboru mamy kilka materiałów, z których produkuje się rynny. Jednak dawniej najpopularniejszymi były systemy ze stali ocynkowanej. Ich poszczególne elementy łączono przez lutowanie. Dziś duże grono odbiorców wybiera odwodnienie dachu z tworzywa sztucznego. Nie jest to jednak materiał o najwyższej trwałości. Poniżej przedstawiamy krótki przegląd dostępnych na rynku rynien i rur spustowych, uwzględniając czas ich użyteczności.

• Rynny z miedzi – najtrwalsze, ale też i odpowiednio kosztujące elementy sytemu odwadniającego dach. Efektowne, ale z czasem utleniające się i pokrywające patyną (z wiekiem przechodzą z naturalnej barwy miedzi do koloru zielonkawego). Producenci zapewniają, że ich wyroby mogą przetrwać w nienaruszonym stanie nawet 300 lat. Warto wiedzieć, że takich rynien nie można montować na dachach krytych blachą stalową i aluminiową. Zetknięcie się tych materiałów z miedzią może powodować wystąpienie zjawiska elektrokorozji.
• Rynny z blachy cynkowo‑tytanowej – trwałe i odporne na korozję. Wytrzymują w dobrym stanie około 80 lat. Nowe – mają metaliczny szary kolor. Z czasem pokrywają się jednak patyną i przybierają barwę szaro‑niebieską. Poszczególne elementy łączy się przez lutowanie lub klejenie.
• Rynny z blachy ocynkowanej powlekanej lub lakierowanej – ich trwałość szacuje się na około 50 lat. Są odporne na korozję i uszkodzenia mechaniczne. Montuje się je za pomocą specjalnych złączek z gumowymi uszczelkami. Występują w wielu kolorach, ale nie należą do najtańszych.
• Rynny z PVC – ich producenci dają na nie od 40 do 50 lat gwarancji. Wyroby odporne na działanie czynników atmosferycznych i uszkodzenia mechaniczne. Są dostępne w kilku wariantach kolorystycznych i nie kosztują zbyt wiele. Ponadto nie wymagają żadnych zabiegów konserwacyjnych.
• Rynny z blachy stalowej ocynkowanej – tanie, ale też i niezbyt trwałe. Wprawdzie teoretycznie powinny wytrzymywać około 40 lat, ale w praktyce nie służą dłużej niż 25. W miejscach, gdzie dojdzie do uszkodzenia warstwy cynku – niemal natychmiast pojawia się rdza. Nie dość, że sprawiają spore problemy w montażu (trzeba je lutować), to dodatkowo wymagają regularnego malowania. Już po niedługim czasie ciemnieją i przestają błyszczeć.

Dowiedz się więcej o: Zaletach i wadach rynien z różnych materiałów

W dzisiejszych czasach, przy posiadaniu odpowiednich zasobów finansowych możliwe jest nabycie orynnowania, które stosunkowo długo będzie estetyczne i funkcjonalne. Jednak pamiętajmy, że rynny starego typu, tj. znajdujące się na starszych budynkach mogą sprawiać problemy i to nawet częste. Te, które dawniej wykonano ze stali ocynkowanej lub powlekanej nie są w stanie dorównać wyrobom oferowanym aktualnie.

Stosowane kiedyś powłoki malarskie nie dość, że nie były trwałe, to dodatkowo – mogą nie łączyć z dostępnymi dziś w sklepach farbami i lakierami. Po pomalowaniu starych rynien może okazać się, że farba będzie schodziła z nich całymi płatami. Z kolei ocynk szybko ciemnieje. Po wielu latach i w szczególnie niesprzyjających dla niego warunkach – staje się wręcz czarny. Niestety takie rynny nie zachwycają swoim wyglądem i skutecznie szpecą dom. Natomiast tworzywa sztuczne, które także znano i wykorzystywano dawniej do produkcji rynien – nie mają nic wspólnego z materiałami stosownymi obecnie. Stare rynny z PCW ulegają przebarwieniu, pękają lub mają ukruszone krawędzie.

Inna kwestia to kształt poszczególnych elementów systemu orynnowania. Do starych rynien trudno jest dopasować części obecnie dostępne w sklepach. Wprawdzie problem ten można rozwiązać poprzez zatrudnienie blacharza, który odpowiednio dotnie lub dognie blachę i spasuje nowe fragmenty ze starymi. Pamiętajmy jednak, że taka usługa może sporo kosztować. Warto zatem starannie przeanalizować jej opłacalność.

Niestety w dalszym ciągu, wiele uszkodzeń w systemie orynnowania wynika z błędów popełnionych na etapie jego montażu. W przypadku tak popularnych obecnie rynien plastikowych, o ich trwałości decyduje staranność odmierzenia poszczególnych elementów. Źle wymierzone rynny będą naprężać się (zwłaszcza na skutek zmian temperaturowych) i mogą pękać lub wypadać z haków.

System odwodnienia dachu nie posłuży również zbyt długo, gdy będzie niewłaściwe zamocowany. Kiedy haki (rynajzy) są źle ustawione, tj. nie znajdują się w linii prostej lub pod odpowiednim kątem albo, gdy obejmy rur spustowych są zbyt luźne także dochodzi do odkształceń i powstawania pęknięć w rynnach. Wymienione powyżej błędy montażowe to wprawdzie detale. Jednak decydują one o późniejszej sprawności orynnowania. Dlatego też najlepiej jest eliminować je od razu i tym samym nie dopuszczać do uszkodzeń rynien. Tego rodzaju błędy można też skutecznie skorygować podczas dorocznych przeglądów lub w czasie remontu dachu czy odświeżania elewacji budynku.

Jak zostało to już wspomniane powyżej – orynnowanie można naprawić, gdy mamy do czynienia z niewielkimi nieszczelnościami lub, gdy uszkodzenia są fragmentaryczne. Nieszczelności w rynnach eliminuje się poprzez zastosowanie specjalistycznych silikonów, uszczelniaczy i taśm dekarskich, płynnych folii dachowych oraz mas uszczelniających z włóknami (w przypadku szpar wielokrotnie klejonych). Większe ubytki zakleja się dodatkowym kawałkiem blachy, tworząc łatę.

Pamiętajmy również, że rynny stalowe muszą być szczelnie pokryte powłoką antykorozyjną. W przypadku tych materiałów, nie można dopuszczać do zaniedbań. Należy systematycznie przeglądać powierzchnię rynien i eliminować nawet niewielkie ogniska korozji. Takie miejsca oczyszcza się z rdzy i pokrywa farbą zaprawkową.

Najbardziej narażone na uszkodzenia są miejsca w załamaniach rynien, w łączeniach ich poszczególnych elementów oraz w okolicach mocowań na hakach. W celu wykonania poprawnej naprawy orynnowania konieczne jest zastosowanie tej samej metody, którą posłużono się podczas montażu, tj. klejenia, klejenia i nitowania, lutowania lub łączenia za pomocą złączek. W przypadku starych powłok kleju lub lutu – miejsce uszkodzenia oczyszcza się (przy lucie również wyjaławia) i wykonuje nowe połączenie. Gdy mamy do czynienia ze złączkami systemowymi – czasami wystarczająca jest wymiana znajdującej się w nich uszczelki lub uszczelnienie silikonem i dociągnięcie zamków.

W sytuacjach, kiedy konieczny jest montaż zupełnie nowych elementów łączących – koszt remontu wzrasta. Jednak, gdy rynny nadal są jeszcze w dość dobrym stanie inwestycja jest opłacalna. Zawsze będzie to mniejszy wydatek niż wymiana całego systemu odwodnienia dachu. Z drugiej jednak strony, stare rynny nigdy nie będą wyglądały tak, jak nowe, co brane jest zwykle pod uwagę podczas gruntownego remontu dachu lub elewacji. W takich przypadkach inwestorzy decydują się raczej na wymianę orynnowania.