Okna dachowe różnią się materiałem, z którego są wykonane, parametrami technicznymi, a także sposobem otwierania. Producenci oferują także okna o dodatkowych cechach, wpływających na komfort ich użytkowania. Jak więc wybierać okna dachowe, żeby być zadowolonym z wyboru? Wyjaśniamy.
Jak duże mają być okna na poddasze?
Bez względu na rodzaj pomieszczenia, okna powinny go dobrze doświetlać. Przyjmuje się, że powierzchnia przeszkleń okien dachowych powinna stanowić co najmniej 10-12% podłogi. Zakłada się też, że 1 m² szyby może doświetlić 8-12 m² pokoju. Przy czym w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi ten stosunek powinien wynosić 1:8. Jak sprawdzić, ile okien potrzebujemy do pokoju o powierzchni 20 m²? Łatwo to policzyć, dzieląc powierzchnię pokoju przez 8. W tym przypadku:
20 : 8 = 2,5
Oznacza to, że do oświetlenia pokoju o powierzchni 20 m² trzeba zastosować okna o powierzchni 2,5 m², liczonej w świetle ościeżnic. Powierzchnię taką uzyskamy stosując:
- 4 okna 78 x 118,
- lub 3 okna 78 x 140,
- lub 2 okna 114 x 118.
Żeby dobrze oświetlić poddasze, ważny jest kąt nachylenia dachu – im jest on mniejszy, tym okno powinno być dłuższe (przy połaci o kącie nachylenia 45° okno powinno mieć co najmniej 100 cm długości).
Bardzo korzystne jest również umieszczenie okien po dwóch stronach połaci dachu.
Okna dachowe można ze sobą łączyć, zarówno w pionie, jak i poziomie, a także z oknami pionowymi, znajdującymi się w ściance kolankowej. Połączone okna wyglądają bardzo efektownie, ale zapewniają też znacznie lepszy dostęp światła (kilka okien doświetla lepiej niż pojedyncze, nawet o większych rozmiarach). Lokalizacja i rozmieszczenie okien dachowych powinny być ujęte w projekcie domu.
Na jakiej wysokości zamontować okno dachowe
Wysokość montażu okna dachowego wpływa zarówno na rozchodzenie się światła (to czy pomieszczenie będzie równomiernie oświetlone), jak i na wygodę obsługi. Tę kwestię regulują też w pewnym stopniu przepisy budowlane.
Ogólnie - im wyżej nad podłogą okno będzie zamontowane, tym lepiej będzie oświetlać pomieszczenie. Zgodnie z zaleceniami dolna krawędź okna powinna znajdować się nie niżej niż na wysokości 85 cm nad podłogą (w budynkach o kondygnacjach położonych poniżej 25 m nad terenem, czyli w praktyce - wszystkich domach jednorodzinnych). Z kolei górna krawędź przeźroczystej powierzchni okna (lub okien) powinna znajdować się co najmniej 220 cm nad podłogą.
Kupując okno z nawiewnikiem, trzeba uwzględnić jeszcze jeden parametr - według instrukcji Instytutu Techniki Budowlanej należy je instalować na wysokości nie niższej niż 200 cm nad poziomem podłogi, licząc od dolnej krawędzi nawiewnika. Dlatego praktyczny jest nawiewnik umieszczony w górnej części ościeżnicy (jak w oknach Fakro).
Pomimo że im wyżej zamontowane okno, tym lepiej, nie przesadźmy z wysokością montażu. Ważne jest, żebyśmy przez okno mogli coś widzieć. Wygodne jest także to, żeby móc dosięgnąć klamki ręką (choć są specjalne przyrządy do otwierania klamek poza naszym zasięgiem czy okna z napędem elektrycznym).
Warto skorzystać z zaleceń firmy Fakro i zamontować okno tak, żeby dolna krawędź była na wysokości 110–140 cm od podłogi. Będzie to w zgodzie z przepisami, zapewni bardzo dobre doświetlenie i kontakt wzrokowy z otoczeniem. Ponadto montaż na tej wysokości umożliwia również umieszczenie standardowego grzejnika pod oknem. Do obsługi tak zamontowanych okien wygodna będzie klamka umieszczona w dolnej części ościeżnicy (jak w oknach Fakro).
Jak otwierają się okna dachowe?
W przypadku okien dachowych ważny jest ich rodzaj ze względu na sposób otwierania. Najpopularniejszym są okna obrotowe. Ich skrzydło podczas otwierana obraca się wokół osi, która znajduje się w połowie wysokości. Dolna część okna odchyla się na zewnątrz, górna – do wewnątrz pomieszczenia. W ten sam sposób otwierają się także okna o podwyższonej osi obrotu. Tego typu okna dają lepszy widok na zewnątrz przy otwartym skrzydle. Obydwa typy są także wygodne w myciu (skrzydło można obrócić).
Okna uchylne (klapowe) to z kolei okna, których oś obrotu przy otwieraniu znajduje się w górnej krawędzi ramy. Otwarte skrzydło takiego okna nie „zabiera” miejsca w pomieszczeniu, jednak jego mycie nie należy do łatwych zadań.
Zalety obu typów okien łączą okna uchylno-obrotowe. W zależności od ustawienia okuć (które zmienia się jednym przyciskiem), okno uchyla się wzdłuż górnej krawędzi lub obraca wokół osi w połowie wysokości skrzydła.
Jak ciepłe mają być okna?
Jeśli chodzi o parametry techniczne okien, koniecznie musimy zwrócić uwagę na współczynnik przenikania ciepła okna, opisywany jako Uw. Przesądza on o tym, jak energooszczędne będzie okno. Im ten wskaźnik jest niższy, tym mniej ciepła będzie przez nie „uciekać”. Jego wartość zależy od konstrukcji okna, przede wszystkim liczby szyb (ale nie tylko).
Obecnie dla okien połaciowych maksymalna wartość Uw wynosi 1,3 W/(m²K), natomiast od stycznia 2021 r. będzie to 1,1 W/(m²K). Jednak producenci od dawna oferują okna o znacznie lepszych parametrach, są to jednak okna przeznaczone do domów pasywnych).
Rodzaj pomieszczenia a okno dachowe
Decydując się na okna dachowe mamy dość dużą swobodę wyboru. Są jednak pewne rozwiązania, które sprawiają, że okna będą się lepiej spisywać w danym pomieszczeniu. Warto przy tym wiedzieć, że najczęściej okna różnych typów, pochodzące od jednego producenta od zewnątrz wyglądają tak samo.
Możemy więc wybrać różne modele, nie obawiając się, że od strony dachu każde okno będzie wyglądało inaczej. Zacznijmy od kuchni i łazienki, do których okna muszą rzeczywiście spełniać specyficzne wymagania.
Okna dachowe do kuchni i łazienki
O ile w przypadku większości pomieszczeń materiał, z którego są wykonane okna jest kwestią naszego gustu (i portfela), to w przypadku kuchni i łazienki swoboda wyboru jest nieco ograniczona. Otóż do pomieszczeń, w których poziom wilgotności bywa podwyższony, warto zastosować okna odporne na wilgoć.
Oznacza to okna z PVC lub specjalnie zabezpieczonego drewna (malowanego kilkoma warstwami lakieru poliuretanowego). Dodatkowo okna do kuchni i łazienki muszą mieć nawiewniki. Są one wskazane również w innych pomieszczeniach, ale tu to po prostu konieczność.
Okna dachowe do pokoju dziecka
Pokój dziecka to również dość specyficzne pomieszczenie, w którym szczególną uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo. Dlatego do pokoju dziecinnego warto wybrać okno z szybą klejoną – zabezpieczoną od strony wnętrza warstwą folii, która sprawi, że nawet przy rozbiciu okna (np. podczas żywiołowej zabawy), szyba nie rozpadnie się na ostre kawałki.
Warto także zwrócić uwagę na okucia – są rozwiązania, które utrudniają samodzielne otwarcie okna przez dziecko (np. klamka z kluczykiem). Dla większego komfortu wypoczynku dziecka można zdecydować się również na okno o podwyższonej dźwiękoszczelności.
Okno pokoju dziecinnym zdecydowanie powinniśmy wyposażyć w rolety, najlepiej zaciemniające, które zapewnią dobre warunki do spania, nawet podczas dnia.
Okna dachowe do sypialni
Tu mamy stosunkowo dużą swobodę. Dobrze sprawdzą się okna o podwyższonej izolacyjności akustycznej, pomyślmy również o roletach zaciemniających (wybór ich wzorów i kolorów jest tak duży, że spokojnie znajdziemy pasujące do naszej sypialni).
Okna dachowe do pokoju dziennego
Jeśli chodzi o okna do pokoju dziennego, to mamy największą swobodę wyboru. Warto się zastanowić nad oknami o podwyższonej osi obrotu, które przy otwartym skrzydle nie zakłócają widoku na zewnątrz, a stanie, czy poruszanie się pod nimi również jest wygodne (raczej nie grozi nam, że będziemy zahaczać głową o część skrzydła „wchodzącą” do pokoju). Można przez nie także swobodnie wyjrzeć na zewnątrz. W salonie szczególnie też powinniśmy się zastanowić nad połączeniem kilku okien.
Bardzo ciekawym rozwiązaniem jest też montaż balkonu dachowego, czyli okna, które sięga podłogi i po otwarciu tworzy balkon. Również w salonie warto pamiętać o roletach, ale tu najczęściej wystarczą takie, które rozpraszają światło.
Pamiętajmy, że okna dachowe (i każde inne) będą działały bez problemów i będą odpowiednio ciepłe tylko wtedy, jeśli zostaną poprawnie zamontowane.
