Montaż okien - nie daj się oszukać

Wielu inwestorów dziwi się, że duża część producentów udziela gwarancji na okna jedynie pod warunkiem montażu przez ­autoryzowaną ekipę. Producenci w ten sposób zabezpieczają się przed naprawami gwarancyjnymi nie wynikającymi ze złej jakości produktu, a z błędów montażowych. Szacuje się bowiem, że ­niewłaściwy montaż okien jest przyczyną ponad 90% reklamacji.

I choć to przykład skrajny, w środowisku fachowców znany jest przypadek ­zamontowania okna... bez kotew, co w konsekwencji spowodowało jego ­wypadnięcie z ościeża podczas próby otwierania. ­Właścicielka okna odniosła obrażenia, a sprawa znalazła swój finał na wokandzie.

Gotowy druk sprzedawcy nie jest dla nabywcy wiążący. Umowa obowiązuje od momentu jej podpisania. Przed ­złożeniem autografu można kwestionować zapisy i prosić o usunięcie nieodpowiadających nam paragrafów.

Umowa powinna zawierać dane ­przedsiębiorcy, sposób wykonania usługi, warunki odbioru prac i tryb składania reklamacji. Jeśli montaż okien wykonuje ekipa nieautoryzowana przez producenta, aby zachować prawa gwarancji na okna, powinien się w niej znaleźć zapis, że prace zostaną wykonane według instrukcji producenta (która, zgodnie z normą PN-EN 14351-1+A2:2016-10, powinna zawierać wymagania montażowe i technikę montażu), ewentualnie instrukcji  „Montaż okien i drzwi balkonowych” Instytutu Techniki Budowlanej (Zeszyt 6, 2016).

Błędy montażowe rzadko wynikają z niewiedzy, a często z zaniedbania reguł montażu – pośpiech nigdy nie sprzyja, dlatego nie warto pospieszać fachowców. Warto natomiast poznać zalecenia dotyczące dobrego montażu okien, gdyż nie ą skomplikowane – błędy rozpozna nawet obserwator bez doświadczenia.

Montaż okien należy poprzedzić sprawdzeniem stanu i wytrzymałości murów okalających ościeża. Materiały mocujące muszą mieć bowiem odpowiednie oparcie. Sposób montażu musi być dobrany tak, by nie było możliwości przenoszenia jakichkolwiek sił z murów na elementy wykończeniowe (widoczne części) okna. Nie może istnieć bezpośrednia styczność pomiędzy murem, a właściwą częścią okna, gdyż naprężenia występujące w ścianach każdego typu szybko spowodowałyby spaczenie okna.

Najczęściej stosuje się montaż przy pomocy kotew lub dybli utrzymujących okno w murze i warstwy rozdzielającej w postaci pianki montażowej. Równie ważne jest wyrównanie i staranne oczyszczenie oraz odpylenie otworu okiennego, co zapewnia prawidłową przyczepność pianki. W ościeżach tynkowanych zalecane jest ponadto przerwanie ciągłości pomiędzy tynkiem zewnętrznym i wewnętrznym za pomocą warstwy izolacyjnej, co pozwala uniknąć powstania mostka termicznego.

Wymiarowanie okna

Prawidłowy montaż okien jest możliwy wówczas, gdy są o ok. 3 cm węższe od ościeży (po 1,5 cm z każdego boku) i 5 cm niższe (1,5 cm od góry i 3,5 cm od dołu). Luz niezbędny jest do odpowiedniego ustawienia, zaklinowania i uszczelnienia okna. Jedynie w przypadku okien PVC o dużej powierzchni luz może być większy, gdyż tworzywo sztuczne silnie pracuje pod wpływem zmian temperatury.

Nie wolno zgadzać się na wypełnianie zbyt dużych luzów jedynie warstwą pianki montażowej! Warstwa pianki o grubości 5 cm oznacza, że okno zostało źle zwymiarowane i jest zbyt małe w stosunku do ościeża. Zbyt wygięte kotwy mogą nie utrzymać okna w prawidłowej pozycji. Już podczas montażu silnie rozprężająca się pianka potrafi w takim przypadku wypchnąć ramę okna. Zbyt duży luz należy zredukować listwą poszerzającą, bądź wypełnić nadmurówką z cegieł lub bloczków z betonu komórkowego.

Prawidłowe ustawienie okna

Głębokość osadzenia powinna być ­określona w projekcie technicznym budynku. Według ogólnych zaleceń, w ścianach jednowarstwowych okna ­należy montować w połowie grubości muru, w ścianach dwuwarstwowych – jak najbliżej zewnętrznej krawędzi, a w trójwarstwowych w płaszczyźnie ocieplenia. Ma to zapobiegać powstawaniu mostków termicznych i zapewniać izolacyjność cieplną okien.

Okna najlepiej montować od wiosny do jesieni, bowiem podczas montażu temperatura wewnętrznej strony ościeża nie powinna spaść poniżej tzw. punktu rosy, czyli +10ºC, co gwarantuje, że w murze nie dojdzie do kondensacji pary wodnej, a tym samym zawilgocenia. Zgodnie z wymiarowaniem, od dołu okna należy zostawić luz ok. 3,5 cm na podokienniki, a próg ościeżnicy powinien zostać oparty na klockach lub belce węższych od ościeża, co gwarantuje przestrzeń dla warstwy izolacji. W przypadku ościeża z węgarem (występ w murze) należy zostawić ok. 10-milimetrową przerwę między oknem a węgarem na warstwę izolacyjną.

Po ustawieniu i wypoziomowaniu okno jest blokowane klinami. Aby się nie odkształcało, kliny powinny być umieszczone jedynie przy narożach i słupkach, ewentualnie ślemionach (poprzeczkach) – w przypadku okien w stylu retro.

Prawidłowo zamontowane okno jest trwale powiązane ze ścianą za pomocą kotew lub dybli. Zdarzające się – choć rzadko – próby montażu jedynie na piance są błędem, który powinien skłonić nabywcę do natychmiastowego żądania zmiany ekipy wykonawczej lub rezygnacji z usługi.

Podczas prac warto zwrócić ponadto uwagę, czy elementy mocujące okno do muru są zabezpieczone przed korozją (brak powłok antykorozyjnych może skutkować powstawaniem przebarwień na tynku wokół okna). Po ­zakotwieniu okna warto obejrzeć elementy mocujące – nie powinny występować żadne zmiany kształtu kotew, czy dybli w stosunku do ich wersji nieosadzonych w ścianach. Odkształcenie kotew oznacza, że zostały zbyt rozgięte wskutek złego wymiarowania, a efektem będzie wypaczanie okien.

Dla przyszłej funkcjonalności okna istotne jest również położenie punktów montażu mocowań: odległość między kotwami nie powinna być większa niż 80 cm dla okien drewnianych i 70 cm dla okien PVC, a także muszą być odsunięte od naroży, słupków lub ślemion o 10-15 cm. Po zakotwieniu okna, przed nałożeniem pianki montażowej, ościeża powinny zostać spryskane wodą celem lepszego przylegania materiału.

Uszczelnienie między oknem a ścianą powinno być trwałe, odporne na wilgoć i zapewniać izolację akustyczną. Niedopuszczalne jest, często praktykowane, wyrównanie warstwy pianki montażowej i pozostawienie jej bez izolacji. Po wycięciu nadmiaru piany szczelina powinna zostać zabezpieczona silikonem lub izolacyjną mieszanką tynkarską. Okna należy uszczelnić od wewnątrz i od zewnątrz. Pianka montażowa musi być zabezpieczona taśmą rozprężną lub taśmą paroizolacyjną (od wewnątrz) oraz paroprzepuszczalną (od zewnątrz). Styk okna z parapetem powinien zostać uszczelniony kitem silikonowym.

Najczęściej popełnianym błędem ­podczas prac wieńczących montaż okien jest stosowanie zwykłych zapraw tynkarskich, które nie dają gwarancji prawidłowej pracy powłoki podczas zmian temperatury. Wykończenia tynkarskie wokół okien należy wykonywać zaprawami elastycznymi, o podwyższonej przyczepności i zwiększonej odporności na wilgoć oraz mróz. Przed tynkowaniem ościeży warto ponadto osłonić okna folią, co zapobiega ich zabrudzeniu.