Jak ocieplić poddasze nieużytkowe?

Połacie dachu, który ma poddasze nieużytkowe często pozbawione są warstwy termoizolacyjnej. W takiej sytuacji ocieplenie układa się na stropie. Dzięki temu zostanie zatrzymana ucieczka ciepła z ogrzewanych pomieszczeń mieszkalnych, znajdujących się poniżej.

Ocieplenie stropu jest podyktowane względami ekonomicznymi - brak ocieplenia spowoduje zdecydowane straty ciepła i kolosalne rachunki za ogrzewanie. Jeśli mieszkamy w starszym domu, warto sprawdzić, czy strop jest ocieplony w wystarczającym stopniu stopniu i ewentualnie zastanowić się nad termomodernizację (tę konieczność mogą wskazywać rachunki za ogrzewanie, a dokładanych informacji dostarczy badanie termowizyjne).

W przypadku nowo budowanych domów, trzeba również uwzględnić przepisy prawa budowlanego. A te, od 2017 roku, wymagają ocieplenia stropu pod nieogrzewanym poddaszem, które sprawi, że jego współczynnik przenikania ciepła będzie wynosił maksymalnie 0,18 W/(m²K) (od 20121 roku będzie to 0,15 W/(m²K))
Sposób, w jaki zostanie ocieplony strop zależy od jego konstrukcji, od wysokości poddasza, a także od tego, jak zbudowana jest więźba dachowa.

Strop betonowy – gęstożebrowy, monolityczny, prefabrykowany lub półprefabrykowany projektowany jest zazwyczaj wówczas, gdy poddasze ma pełnić funkcje mieszkalną. Niekiedy jednak inwestor decyduje się na niego, gdy zamierza zorganizować na nieużytkowym poddaszu strych. Strop taki ociepla się po zbudowaniu i wykończeniu dachu. Jest to czynność łatwa, o ile mamy zapewniony wygodny dostęp na strych i wysokość poddasza umożliwia swobodne poruszanie się.

Materiałem stosowanym najczęściej w takich wypadkach jest wełna mineralna o niedużej gęstości. Polecane są tu szczególnie komprymowane maty, które po rozłożeniu ulegają stopniowemu rozprężeniu, aż do osiągnięcia nominalnej grubości. Elastyczną wełną łatwo jest wypełnić wszelkie zakamarki poddasza. Wełniane maty da się też ułożyć ściśle tak, że nie powstaną między nimi szczeliny, powodujące później ucieczkę ciepła. Znacznie trudniej osiągnąć to wykorzystując do ocieplenia sztywniejsze materiały, takie jak styropian, polistyren ekstrudowany lub piankę poliuretanową. Aby stworzyć na stropie konstrukcję podłogi strychu, ocieplenie trzeba układać między drewnianymi legarami, do których przymocowane zostaną później deski lub płyty drewnopochodne, tworzące podłogę.

Jeśli poddasze jest zbyt niskie, żeby można je było sensownie zagospodarować, najkorzystniej będzie zrobić ocieplenie z któregoś z sypkich produktów termoizolacyjnych: granulatu wełnianego, granulatu styropianowego lub włókien celulozowych.
Docelowa grubość warstwy termoizolacyjnej na stropie zależy od właściwości zastosowanego materiału ociepleniowego oraz od przenikalności cieplnej samego stropu. W przypadku wełny wynosi około 25-30 cm.

Belkowy strop drewniany ocieplany jest w nieco inny sposób. Termoizolacje umieszcza się przede wszystkim pomiędzy poszczególnymi belkami. Stosuje się tu głównie wyroby z wełny szklanej lub skalnej, rzadziej drzewnej. Dzięki znacznej sprężystości płyty lub maty ściśle wypełniają takie przestrzenie.

Przed układaniem ocieplenia, od spodu stropu musi być zbudowana okładzina sufitowa. Jeśli będzie to sufit podwieszany, z płyt gipsowo-kartonowych, warto przy okazji umieścić dodatkową warstwę termoizolacyjną od spodu stropu. Zaizolowane zostaną wówczas również drewniane belki stropowe, co bardzo korzystnie wpłynie na przenikalność cieplną takiej przegrody. Dodatkowo, jeśli strop zostanie właśnie w taki sposób ocieplony, łatwiej będzie zbudować na nim podłogę z desek lub płyt OSB. Gdyby bowiem zrezygnować z ocieplenia pod sufitem podwieszanym, dodatkowa warstwa termoizolacyjna musiałaby znaleźć się na stropie. Budowa połogi byłaby wtedy kłopotliwa z dwóch powodów. Po pierwsze należałoby prostopadle do belek przybić legary podłogowe z krawędziaków o przekroju 4x6 cm i między nimi ułożyć ocieplenie, a po drugie powierzchnia podłogi znalazłaby się ostatecznie wyżej, zmniejszając tym samym wysokość strychu.

Do ocieplania stropów drewnianych nie stosuje się styropianu w postaci tradycyjnej, ewentualnie możliwe jest wypełnienie przestrzeni międzybelkowych polistyrenowym granulatem. Mała masa takiej zasypki sprawiłaby jednak, że mimo dobrej izolacyjności cieplnej, strop nie zyskałby zadowalającej izolacyjności akustycznej. Nie zapewniłby również drewnu niezbędnej ochrony przeciwogniowej.

Z sypkich produktów termoizolacyjnych o wiele korzystniejsze są tu – granulat z wełny mineralnej lub sypka izolacja z włókien celulozowych. Oba produkty maja bardzo dobre właściwości termoizolacyjne, wyciszające i chronią konstrukcję w razie pożaru.

W budynkach, które mają mieć poddasze nieużytkowe, bardzo opłacalne jest wykonanie więźby dachowej z tak zwanych wiązarów kratowych (kratownicowych). Są to prefabrykowane elementy konstrukcyjne zastępujące więźbę tradycyjną. Mają kształt wielkich trójkątów, ustawianych gęsto jeden obok drugiego. Ich podstawy tworzą belkową konstrukcję stropu.

Przestrzeń pod tak zbudowanym dachem jest ograniczona przez skośne deski kratownicowe. Praktycznie niemożliwe jest zaizolowanie takiego poddasza płytami lub matami. Najrozsądniejszą propozycją jest więc izolacja nadmuchowa z granulatu styropianowego, wełnianego lub włókien celulozowych. Nadmuch odbywa się wówczas przez otwory w ścianach szczytowych, przez właz zbudowany w stropie, albo poprzez tak zwany otwór rewizyjny umieszczony na którejś z połaci. Sypki materiał zdolny jest bardzo szczelnie wypełnić wszelkie zakamarki takiego poddasza.

Prace izolacyjne należy oczywiście prowadzić dopiero po zbudowaniu sufitu pod stropem. Trzeba się ponadto upewnić, czy sufit utrzyma ciężar takiej izolacji i ewentualnie przewidzieć odpowiednie wzmocnienia.

Ponieważ wiele materiałów ociepleniowych, w tym między innymi wełna mineralna traci swoje właściwości izolacyjne w wyniku zawilgocenia, trzeba dopilnować, aby przestrzeń na poddaszu miała dostateczną wentylację. Zapewnią ją otwory wlotowe przy okapie i otwory wylotowe zrobione w ścianach szczytowych. Muszą być one zabezpieczone siatką, aby nie wlatywały tam ptaki.

Jeśli poddasze nie ma ścian szczytowych, to należy pozostawić wloty powietrza przy okapie i wyloty przy kalenicy dachu. Wierzchnia warstwa ocieplenia z materiałów o dużej sprężystości może być pokryta folią wiatroizolacyjną. Mniej ciepła będzie wtedy wywiewane z izolacji.