Niezbędne instalacje najlepiej jest doprowadzić na poddasze na samym początku adaptacji tej części domu. Jednak nie wcześniej, niż po przystosowaniu dachu do roli, jaką ma on wkrótce zacząć wypełniać. Chcąc komfortowo użytkować pomieszczenia poddasza do dyspozycji musimy mieć prąd, gaz, wodę, kanalizację oraz niezmiernie ważny w przypadku tych pomieszczeń – system sprawnie działającej wentylacji. Instalacje, a zwłaszcza elektryczna - są potrzebne już na etapie prowadzenia prac adaptacyjnych.
Bez prądu – ani rusz...
Do podłączenia urządzeń, czy elektronarzędzi wykorzystywanych w czasie remontu można w prawdzie stosować przedłużacze. Jest to jednak niewygodne i mało praktyczne rozwiązanie. Dlatego też jeszcze zanim remont ruszy pełną parą na poddasze należy doprowadzić instalację elektryczną. Najkorzystniej jest zrobić to w taki sposób, aby w pomieszczeniach poddasza funkcjonowały oddzielne obwody dla gniazd wtykowych i wypustów, które posłużą w przyszłości do podłączenia niektórych urządzeń na stałe. Pamiętajmy jednak, że instalacja elektryczna na poddaszu jest w dalszym ciągu integralną częścią całej instalacji w domu i, że ilość zużytej energii – wciąż rejestruje jeden i ten sam licznik. W pomieszczeniach znajdujących się pod samym dachem – ryzyko pożarowe jest większe, niż w pozostałej części domu. Dlatego też wszystkie elementy instalacji elektrycznej powinny spełniać podwyższone kryteria bezpieczeństwa pożarowego. W żadnym razie nie zaleca się też wykonywania instalacji elektrycznej samodzielnie. Do tego celu należy zatrudnić fachowca posiadającego stosowne kwalifikacje.
Ingerencja w instalację gazową
Przed podjęciem decyzji o ingerowaniu w istniejącą instalację gazową – trzeba zdawać sobie sprawę, że wszelkie zmiany w tej instalacji wymagają posiadania pozwolenia na przebudowę lub remont domu. Prace natomiast mogą wykonywać jedynie wyspecjalizowani fachowcy, którzy w efekcie końcowym poświadczą swoją pieczątką, że wszystko przebiegło zgodnie w wymaganiami bezpieczeństwa pożarowego oraz sztuką budowlaną. Problem może zaistnieć wówczas, kiedy w domu jest ogrzewanie gazowe i chcemy w ten sam sposób ogrzewać powstałe na poddaszu pomieszczenia. W takich sytuacjach – trzeba najpierw sprawdzić, czy warunki przyłączenia gazu do domu pozwalają na instalację dodatkowych urządzeń. Ponadto, w zależności od mocy kotła – należy zadbać o odpowiednie odprowadzenie spalin. Jedynie przy kotłach o mocy do 21 kW możliwe jest odprowadzanie spalin poprzez poziomą rurę umieszczoną w ścianie zewnętrznej. Jednak kocioł o takiej mocy jest w stanie ogrzać tylko niewielkie powierzchnie. Należy pamiętać, że instalacja nowego kotła wymaga też wydzielenia na niego odpowiedniego pomieszczenia i że niedopuszczalne jest, aby kocioł znalazł się w pomieszczeniu mieszkalnym. Z tych też powodów adaptacja poddasza jest w praktyce prostsza, jeśli w domu jest zainstalowany kocioł na paliwo stałe. Wówczas poprowadzenie przewodów instalacyjnych do wyższej kondygnacji jest mniej kłopotliwe i nie wymaga dopełnienia aż takiej ilości formalności. Jednakże i w tym przypadku należy liczyć się z koniecznością wymiany dotychczasowego urządzenia na kocioł o większej mocy. Zupełnie nieopłacalne jest ingerowanie w istniejącą instalację gazową po to, aby doprowadzać na poddasze gaz ziemny do domowej kuchenki do gotowania. Zdecydowanie prościej jest do tego celu wykorzystać 11 kilogramową butlę z gazem propan – butan lub dodatkową kuchnię wyposażyć w płytę indukcyjną, czy w kuchenkę ze zwykłą płytą elektryczną.
Woda użytkowa...
O ile poprowadzenie rur, którymi do pomieszczeń poddasza popłynie woda użytkowa nie jest bardzo skomplikowane, to problematyczne może okazać się wykonanie kanalizacji, którą odprowadzimy ścieki. Jeśli chodzi o samą instalację wodociągową – należy jedynie pamiętać, że aby dostarczać wodę do większej ilości punktów w domu – konieczne jest odpowiednie ciśnienie dyspozycyjne na przyłączu. Jeśli po sprawdzeniu okaże się, że ciśnienie to jest zbyt niskie – koniecznością jest wystąpienie do dostawcy wody o zmianę dotychczasowych warunków technicznych na takie, które będą uwzględniać powstanie nowych punktów czerpalnych. Do poprowadzenia instalacji wodociągowej służą specjalne rury. Mogą być one wykonane z różnych materiałów, ale ze względu na jakość wody pitnej za najbardziej odpowiednie uważa się rury miedziane.
... i kanalizacja
Więcej problemów od doprowadzenia wody na poddasze może nastręczać odprowadzenie z niego ścieków. Doprowadzenie instalacji kanalizacyjnej w określone miejsce, wielu osobom wydaje się niezwykle proste. Jednak często też następstwem takiego myślenia jest późniejsze zapychanie się kanalizacji, jej hałaśliwość podczas spuszczania wody lub nieprzyjemny zapach wydobywający się domowych urządzeń sanitarnych, czy kratek odpływowych. Rury kanalizacyjne nie dość, że mają znaczną średnicę, to dodatkowo powinny zostać ułożone w podejściach do pionu z odpowiednim spadkiem. Dodatkowo, podejścia o znacznej długości oraz przynajmniej część pionów, powinna być wentylowana. Trzeba pamiętać, że domowe kanalizacje działają na zasadzie grawitacji, co oznacza, że spadek w pożądanym kierunku spływu ścieków jest wręcz nieodzowny. Za właściwy uznaje się spadek 1,5 do 3%. Jest to jednoznaczne z faktem, że na każdy metr bieżący rury odpływowej powinno przypadać 1,5 do 3 cm spadku. Niekiedy uzyskanie takiego spadku jest bardzo trudne. Problem pojawia się szczególnie wówczas, kiedy np. łazienka na poddaszu ma zostać usytuowana w dużym oddaleniu od istniejącego pionu. Z tego też powodu wygodniej i prościej jest dostosować układ pomieszczeń, z których będą odprowadzane ścieki do pionów kanalizacyjnych. W przeciwnym razie – zajdzie konieczność stosowania urządzeń rozdrabniająco - przepompowujących ścieki pochodzące z poddasza. Nie należy także zapominać, że piony kanalizacyjne bez wyprowadzonych ponad dach wywiewek – to kolejny problem, z którym przyjdzie nam się wkrótce borykać. Problemem tym jest wydostawania się gazów kanalizacyjnych poza obręb kanalizacji i okropny fetor – niekiedy rozchodzący się po całym domu. Z tego też powodu, choć wyprowadzenie pionów ponad dach i instalacja wywiewek mogą okazać się dość trudne, to jednak czynności tych nie warto pomijać.
Innym uprzykrzeniem, jakie może powodować spływająca rurami kanalizacyjnymi woda, jest hałas powstający na skutek użytkowania kanalizacji. Za to zjawisko odpowiedzialne są zwłaszcza pionowe odcinki kanalizacji. W przypadku wody spływającej rurami z pomieszczeń poddasza, problem będzie najbardziej dotkliwy dla użytkowników parteru domu. W pionowych odcinkach kanalizacji strumień ścieków odbija się od ścianek rur, co powoduje hałas słyszalny nawet w bardziej oddalonych od pionu pomieszczeniach. Hałasu tego nie da się wyeliminować całkowicie, ale można go skutecznie zminimalizować. Jeśli pion kanalizacyjny ulokowany jest w bliskości salonu, czy sypialni znajdujących się na parterze – ściany tych pomieszczeń powinny mieć odpowiednią izolacyjność akustyczną. W przypadku adaptacji poddasza na cele mieszkalne warto też zastanowić się nad wymianą rur w całym pionie kanalizacyjnym i zastosować rury oraz kształtki tzw. niskoszumowe. Takie rury mają większą masę i grubszą ściankę, wykonaną ze specjalnego tworzywa. Rury kanalizacyjne dobrze jest także osłonić wełną mineralną i obudować płytami gipsowo-kartonowymi. Dobrze jest też do montażu urządzeń sanitarnych stosować specjalne systemy stelaży, których rolą jest zabezpieczenie przed powstawaniem i przenoszeniem się drgań na ściany i stropy pomieszczeń.
Problem wentylacji
Bez sprawnie funkcjonującej wentylacji w domu, pomieszczenia poddasza nie będą komfortowe w użytkowaniu. Nadmiar pary wodnej pochodzącej z pomieszczeń domu gromadzi się właśnie pod samym dachem, a w następstwie powoduje zawilgocenia i siedlisko szkodliwych dla ludzkiego zdrowia – grzybów i pleśni. W większości domów obecność wentylacji grawitacyjnej nie jest wystarczająca i zachodzi konieczność zastosowania systemu wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej. Jeszcze lepiej, jeśli będzie to wentylacja z odzyskiem ciepła. Jednak systemy tego rodzaju są drogie, a ich montaż w domu, który jest już użytkowany – bardzo kłopotliwy. Jako rozwiązanie alternatywne można zastosować wentylator wspomagający naturalny ciąg powietrza, jako tzw. nasadą hybrydową. W zależności od modelu, nasady hybrydowe mogą mieć regulację wydajności w szerokim zakresie lub możliwość programowania w cyklu dobowym. Do wentylacji poddasza wystarczające jest zamontowanie takiej nasady na kanale wyprowadzonym z łazienki. Pozostałe pomieszczenia poddasza można wentylować poprzez nawiewniki okienne. Trzeba jednak pamiętać, że kanału wentylacyjnego nie można wyprowadzić bezpośrednio z łazienki – przez dach – rurą wentylacyjną. Wówczas z usuwanego powietrza – na skutek wychłodzenia, może wykraplać się woda, która następnie będzie ściekała przez kratkę wentylacyjną. Do wykonania takiej wentylacji należy wykorzystać wolny kanał. Wtedy kanał ten należy połączyć z wlotem w łazience przy pomocy solidnie ocieplonej rury wentylacyjnej.
