Na pytanie jak prawidłowo wykończyć poddasze w systemie suchej zabudowy, odpowiada Tadeusz Kucharski z firmy Rigips.
Ściany działowe oraz okładziny ścienne ścian szczytowych oraz kolankowych poddasza wykonuje się zwykle w systemie suchej zabudowy, czyli z zastosowaniem płyt g-k. Czasami jednak inwestorzy obawiają się stosowania systemów suchej zabudowy ze względu na możliwość pęknięcia spoin pomiędzy płytami. Tak jednak się nie stanie, pod warunkiem przestrzegania podstawowych zasad technologicznych.
Montaż systemów w określonych warunkach wilgotnościowych
Zbyt duża wilgotność w pomieszczeniach, w których montuje się, a później eksploatuje suchą zabudowę jest bardzo ważnym czynnikiem mogącym powodować pęknięcia skurczowe podczas wysychania. Do prac montażowych należy więc przystępować, gdy wszystkie „mokre” roboty budowlane zostały zakończone i obiekt zdążył wyschnąć. W nowych budynkach może to trwać nawet kilka miesięcy. Podczas eksploatacji budynku wilgotność nie może przekraczać 70%, a temperatura powinna utrzymywać się w zakresie od +5 do +50°C.
Jeśli w danym pomieszczeniu zastosowano dodatkowo tynki gipsowe, powinny one schnąć minimum 2 tygodnie w warunkach naturalnych, z równoczesnym umiarkowanym wietrzeniem pomieszczenia, ale bez nadmiernych przeciągów.
Przestrzeganie wymagań montażu
Wśród przyczyn pękania połączeń płyt g-k wymienia się m.in. niewłaściwy montaż konstrukcji nośnej płyt, zbyt duże rozstawy profili, użycie nieodpowiedniej technologii szpachlowania lub materiałów. Obudowy poddaszy z płyt gipsowo-kartonowych są nienośnymi elementami budynku, a więc nie mogą podlegać zbyt dużym obciążeniom występującym podczas eksploatacji, spowodowanym np. ugięciami i drganiami stropów. Jeżeli więc w celu wzmocnienia konstrukcji, np. ścianki działowej na poddaszu, skręcamy ze sobą profile, przykręcamy płyty do profili mocowanych do stropów (poziomych) lub profile pionowe przytniemy dokładnie na wymiar (wysokość pomieszczenia) bez pozostawienia luzu między końcem profilu słupkowego a górnym profilem poziomym, uzyskamy efekt odwrotny od zamierzonego. Naprężenia, które będą się przenosiły z pracującej pod wpływem obciążenia wiatrem konstrukcji dachu na naszą ściankę będą powodowały pęknięcia pomiędzy płytami.
Wymaganą sztywność i wytrzymałość konstrukcji zapewnia odpowiedni dobór przekrojów profili i grubości płytowania, a nie dodatkowe wzmocnienia. Dodatkowo rozstaw profili nośnych, do których przykręca się płyty warunkuje sztywność połączeń, a przecież im połączenia sztywniejsze, tym mniejsze ryzyko pęknięć.
Właściwe materiały i technologie do szpachlowania
Zastosowanie nieodpowiednich mas jest podstawowym czynnikiem mającym wpływ na skłonność do pękania spoin pomiędzy płytami. Na rynku dostępnych jest mnóstwo gipsów i wszystkie wyglądają podobnie: biały lub lekko szary proszek, który po zmieszaniu z wodą twardnieje. Jednak gipsy te, a raczej mieszanki różnią się nie tylko nazwą i ceną, ale przede wszystkim zawartością dodatków uszlachetniających i modyfikujących ich własności, takich jak: przyczepność do określonego podłoża, wytrzymałość, elastyczność, czas wiązania, twardość i ścieralność. To dzięki tym dodatkom gips nabiera cech użytkowych jako masa szpachlowa, klej gipsowy, gładź do ścian, tynk gipsowy itd.
Gwarancją najlepszego rezultatu jest użycie materiałów wchodzących w skład kompletnego systemu. W przypadku np. firmy Rigips zaleca się używać masy szpachlowej Rigips Vario przeznaczonej do konstrukcyjnego szpachlowania połączeń między płytami g-k oraz masy Pro Fin MIX przeznaczonej do szpachlowania finiszowego, aby nadać idealną estetykę.
Technologia użycia mas szpachlowych jest również bardzo istotna. Dostępne na rynku płyty g-k różnych producentów różnią się oprócz innych parametrów rodzajem spłaszczenia na dłuższych bokach, czyli tzw. krawędzią. Geometria krawędzi warunkuje zastosowanie odpowiedniej technologii szpachlowania. Dostępne są płyty z krawędzią „PRO” - krawędź ta pozwoliła na wyeliminowanie wady powszechnie dotąd stosowanej krawędzi spłaszczonej (zaokrąglonej KPOS) związanej z jej niską wytrzymałością przy wykonywaniu zbrojenia w postaci siatki samoprzylepnej. Zastosowanie taśmy zbrojącej spoinę jest niezbędne z uwagi na niewielką wytrzymałość gipsu na rozciąganie. Krawędź typu PRO umożliwia stosowanie wszystkich dostępnych na rynku rodzajów zbrojenia, gwarantując w połączeniu z masą szpachlową Vario najwyższą wytrzymałość spoiny.
Specyfika pomieszczeń
Wiele pomieszczeń ze względu bądź to na swoje przeznaczenie (łazienki, kuchnie), bądź położenie w obiekcie (poddasza) wymaga zastosowania specjalnych systemów suchej zabudowy. Jeśli zaistnieje taka potrzeba, w poszyciu ścianek działowych lub zabudów poddasza mogą zostać zastosowane specjalne grube i sztywne płyty gipsowo-kartonowe lub szczególnie wytrzymałe i odporne na uderzenia płyty gipsowo-włóknowe.
Ruchy budynku, a szczególnie jego części drewnianej, czyli dachu lub budynku w konstrukcji szkieletowej, powodowane są też przez napór wiatru, śnieg, zmiany temperatury i wilgotności powietrza. Zabudowa poddasza będzie więc narażona na dodatkowe obciążenia. Istotną sprawą jest nadanie konstrukcji mocującej płyty pewnej elastyczności, umożliwiającej amortyzację ruchów dachu. Jednak sama elastyczność konstrukcji mocującej nie zawsze jest w stanie zapobiec pęknięciom, szczególnie przy mniej sztywnej konstrukcji dachu. Wówczas zastosowanie tzw. spoin ślizgowych umożliwia ruchy zabudowy w konkretnych miejscach, zmniejszając naprężenia, a więc niebezpieczeństwo pęknięć w całym pomieszczeniu.
Pomieszczenia o podwyższonej wilgotności
W pomieszczeniach na poddaszu, w których wilgotność względna powietrza bywa podwyższona (łazienki, wc, pralnie) należy zastosować płyty o zwiększonej odporności na wilgoć, tj. płyty impregnowane. Poznamy je po kolorze – są zielone. Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach, w których zastosowano płyty impregnowane nie powinna być wyższa niż 70%, choć okresowo, tj. do 10 godzin na dobę, wilgotność ta może ulec chwilowemu (np. w czasie kąpieli lub korzystania z prysznica) podwyższeniu, jednak nie więcej niż do 85%. Obudowując drewnianą konstrukcję więźby dachowej, warto również zastosować specjalne płyty ogniochronne o doskonałych właściwościach w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Płyty typu DF/GKF lub łączące jednocześnie funkcję podwyższonej ogniochronności oraz odporności na wilgoć typu DFH2/GKFI pozwolą na zabezpieczenie użytkowników pomieszczeń na poddaszu przed groźnymi skutkami ewentualnego pożaru – nawet przez czas 60 minut, dając czas na ewakuację.
Markowe systemy, aprobaty
Rozpoczynając montaż zabudowy poddasza, należy upewnić się, że wszystkie elementy składowe systemu, jak płyta gipsowo-kartonowa, profile do budowy konstrukcji, masy szpachlowe, akcesoria (np. wieszaki, wkręty) oraz wełna pochodzą od jednego producenta lub są przez niego rekomendowane. Jeśli taki system był wcześniej zbadany w Instytucie Techniki Budowlanej i dostał atest, możemy mieć pewność, że gdy zostanie poprawnie zamontowany, otrzymamy zakładane parametry techniczne, a zabudowa będzie bezpieczna w użytkowaniu. Na etapie montażu szczególną uwagę należy zwrócić na szczelność wykonywanej zabudowy, tj. szczelne ułożenie wełny mineralnej, precyzyjny montaż płyt gipsowo-kartonowych, szpachlowanie połączeń we wszystkich warstwach poszycia. Bardzo ważne jest także przestrzeganie podstawowych zasad montażu, jak chociażby rozstaw wkrętów czy mocowanie wieszaków i konstrukcji w odpowiednich odległościach i wg ustalonych zasad.
Najlepszy materiał + dobry montaż = sukces
Aby uniknąć ewentualnych niespodzianek oraz uniknąć ryzyka powstawania pęknięć na płytach g-k w wyniku błędów popełnionych na etapie wykonawstwa, montaż zabudów poddaszy z płyt gipsowo-kartonowych warto zlecić profesjonalnej firmie posiadającej rekomendację producenta i dostawcy systemu. Firma taka może nam nawet wystawić bezterminową gwarancję na wykonaną zabudowę, jak ma to miejsce w przypadku wykonawców rekomendowanych przez Rigips.
