Dlaczego warto wybrać papę
Jest to materiał przede wszystkim lekki i łatwy do ułożenia. Nadaje się do stosowania na dachach o różnych kształtach, nawet najbardziej skomplikowanych architektonicznie. Jest niezastąpiony na dachach płaskich i o niewielkim kącie nachylenia. Przeznaczony jest także na dachy zielone – producenci wprowadzili specjalne papy, odporne na przerost korzeni roślin, które nawet po wieloletniej eksploatacji nie ulegają uszkodzeniu. Ponadto papy mogą być stosowane pod każdego rodzaju materiał pokryciowy lub jako pokrycie tymczasowe (papa ułożona na pełne deskowanie może pozostać na dłużej bez pokrycia). Można też tworzyć z nich wielowarstwowe powłoki. Papy są poza tym trwałe i odporne na warunki klimatyczne, jak również wygodne w czasie robót dekarskich – forma rolki pozwala na przycinanie i łączenie poszczególnych fragmentów w zależności od potrzeb, z łatwością można je też wywijać przy wszelkiego rodzaju obróbkach.
Z czego zbudowana jest papa
Aby poznać właściwości papy, warto wiedzieć, jakie cechy mają jej poszczególne części składowe. Budowa papy jest kilkuwarstwowa. Patrząc na przekrój papy wygląda ona następująco (od dołu): warstwa folii z tworzywa sztucznego, czasem też posypka mineralna lub talk; masa powłokowa (asfalt); warstwa osnowy nośnej; masa powłokowa (asfalt); warstwę wykończenia stanowi posypka mineralna.
Folia
Jest to folia antyadhezyjna, którą zdejmuje się podczas układania papy. Zapobiega sklejaniu się zrolowanej papy pod wpływem wysokiej temperatury.
Asfalt
Może być tradycyjny, nazywany też oksydowanym. Materiał ten nie jest zbyt wytrzymały na niskie i wysokie temperatury (sztywnieje w temperaturze poniżej -50C, a uplastycznia się w temperaturze wyższej niż +70°C). Papy oksydowane, bez domieszki środków poprawiających ich właściwości (np. wypełniaczy mineralnych), należą już jednak do rzadkości. Najczęściej producenci ulepszają jakość tego rodzaju pap. Ich atutem jest niska cena, a prawidłowo wykorzystane odznaczają się minimum 5 letnią trwałością.
Do produkcji pap używa się częściej, znacznie trwalszego, asfaltu modyfikowanego. Jego modyfikacja polega na dodaniu w procesie produkcji odpowiedniej ilości substancji polimerowej (elastomeru SBS lub plastomeru APP). Dzięki temu zabiegowi papy są znacznie odporniejsze na niskie i wysokie temperatury, można więc je układać nawet w porze zimowej, ponadto przez 2 godziny wytrzymują działanie temperatur rzędu 1000C. Papy z asfaltu modyfikowanego są odporne na czynniki atmosferyczne, zwłaszcza na promienie słoneczne, a także na wszelkie odkształcenia.
Osnowa
Jest to warstwa nośna pokrycia, inaczej nazywana też wkładką nośną, nasycona materiałem bitumicznym. Jej rodzaj znacząco wpływa na właściwości papy – zapewnia stabilność wymiarową
i odporność na uszkodzenia mechaniczne (np. rozerwanie). Producenci w opisie technicznym papy podają informację o gramaturze – określa ona wagę osnowy w gramach na metr kwadratowy. Im wartość gramatury jest większa, tym papa jest mocniejsza i bardziej szczelna.
Osnowę może stanowić tektura. Jest to materiał organiczny, a w związku z tym z czasem podlega degradacji biologicznej (butwieniu i gniciu). Tektura jest też mało odporna na wilgoć, mało elastyczna, poza tym łatwopalna, może się rozwarstwiać i źle przylegać do podłoża.
Innym rodzajem osnowy jest welon szklany, materiał wykonany z włókien szklanych, a zatem nie jest nasiąkliwy i nie ulega degradacji biologicznej. Jego istotną wadą jest natomiast kruchość. Jest także, podobnie jak osnowa z tektury, słabo rozciągliwy (poziom elastyczności tylko 2%).
Często spotykaną osnową jest tkanina szklana – bardziej wytrzymała i stabilna wymiarowo, ale jej rozciągliwość względna plasuje się na słabym poziomie 2%.
Najczęściej stosowaną, również najbardziej zaawansowaną technologicznie osnową jest włóknina poliestrowa. Jej rozciągliwość względna dochodzi do 50%, jest wytrzymała na rozerwanie, czynniki atmosferyczne, jednym słowem bardzo trwała.
Posypka mineralna
Stanowi ją najczęściej piasek kwarcowy, naturalny lub barwiony łupek, a także ceramizowany granulat bazaltowy. Jest wykończeniem powierzchni papy, najczęściej warstwy wierzchniej, ale czasem i spodniej. W papach podkładowych posypka ta jest na ogół drobnoziarnista, zaś w nawierzchniowych – gruboziarnista. Chroni ona produkt przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz promieniowaniem UV. Posypka mineralna barwiona jest często na różne kolory, np. szary, czerwony, zielony, brązowy i czarny, jak również biały i żółty, ma więc także znaczenie estetyczne.
Zastosowanie
Ze względu na miejsce ułożenia i pełnioną funkcję, papy można podzielić na:
- Wierzchniego krycia – stosowane jako wierzchnie warstwy pokryć wielowarstwowych oraz jednowarstwowe pokrycia dachowe. Charakteryzują je osnowy o dobrych parametrach technicznych oraz wykończenie gruboziarnistą posypką mineralną.
- Podkładowe – stosowane jako warstwy podkładowe w różnego rodzaju pokryciach dachowych (w tym z gontów bitumicznych), a także jako izolacje przeciwwilgociowe i wodoszczelne. Przeznaczone są też do wykonywania nowych i renowacji starych pokryć dachowych w układach wielowarstwowych.
- Izolacyjne – stosowane jako spodnie warstwy bitumicznych pokryć dachowych i wielowarstwowych izolacji wodnych.
- Wentylacyjne – znajdują zastosowanie, kiedy wymagana jest wentylacja podłoża (aby nie dopuścić do kondensacji pary wodnej w warstwie izolacji dachu). Są najczęściej perforowane – mają na całej powierzchni otwory o średnicy około 40 mm.
Układanie pap dachowych
Ze względu na technologię układania, papy możemy podzielić na:
- Papy klejone lepikiem
Papy klei się na gorąco lepikiem asfaltowym nanoszonym na suche podłoże. To rozwiązanie jest dosyć kłopotliwe – lepik wymaga podgrzania i trzeba uważać, aby się nie zapalił. W ten sposób mocuje się zwykle papy oksydowane na osnowie z tektury i modyfikowane na osnowie z welonu szklanego. - Papy samoprzylepne
Nie wymagają klejenia, ich spodnia warstwa zawiera specjalne klejące substancje bitumiczne. Ich układanie nie jest więc skomplikowane i znacznie przyspiesza prace. W tej wersji występują przeważnie papy modyfikowane na osnowie z włókniny poliestrowej. - Papy termozgrzewalne
Tego rodzaju papy mocuje się rozgrzanym powietrzem generowanym z palnika lub urządzeń nadmuchujących (agregatów). Gorące powietrze nadtapia warstwę asfaltu na spodniej stronie papy i na zakładzie – nadtopiony asfalt łączy papę z podłożem. Prace dekarskie z wykorzystaniem pap termozgrzewalnych lepiej wstrzymać przy niesprzyjających warunkach atmosferycznych, tj. temperaturze niższej niż +5°C, opadach deszczu, silnym wietrze. Papy termozgrzewalne są najpopularniejsze, zalicza się je do pap nowej generacji. Wśród nich występują papy modyfikowane na osnowie z welonu szklanego, tkaniny szklanej i włókniny poliestrowej. Prawidłowo wykonane z nich pokrycie zachowuje swoje właściwości nawet 30 lat.
- Papy mocowane mechanicznie
Do mocowania mechanicznego używa się tradycyjnego młotka i gwoździ papowych, nazywanych potocznie papiakami. Korzysta się także ze specjalnych urządzeń mocujących.
Do podłoży drewnianych używa się wtedy wkrętów, a do podłoży betonowych i blaszanych – łączników. Prace montażowe powinny być prowadzone podczas suchej pogody, w temperaturze co najmniej +5°C. Do mechanicznego montażu przeznaczone są na ogół papy modyfikowane, których osnowę stanowią tkanina szklana bądź włóknina poliestrowa.
Transport i przechowywanie
Papa sprzedawana jest w rolkach, a długość wstęgi w rolce wynosi zwykle 5, 10, 15, 20 lub 40 m. Standardowa jej szerokość to 1 m, a grubość przeważnie 2-5 mm. Rolki papy powinny być przewożone krytymi środkami transportu, w pozycji stojącej i układane w jednej warstwie. Warto je zabezpieczyć przed przewracaniem się i ewentualnym uszkodzeniem.
Zaleca się przechowywać papę w pozycji stojącej, w pomieszczeniach zadaszonych, aby uchronić
ją przed zawilgoceniem i działaniem promieni słonecznych. Jeśli papa w okresie jesienno-zimowym składowana jest w miejscu nieogrzewanym i ulegnie wychłodzeniu, to przynajmniej jeden dzień przed jej ułożeniem powinna być przeniesiona do pomieszczenia ogrzewanego i wynoszona na zewnątrz bezpośrednio przed montażem.
Decydując się na papę tylko renomowanego, znanego producenta można mieć pewność, że będzie ona najwyższej jakości. Aby wybrać odpowiedni rodzaj papy i właściwie ją zastosować warto poradzić się specjalisty. Wykwalifikowani doradcy techniczni producentów podpowiedzą, który typ papy będzie odpowiedni, aby pokrycie dachu zachowało swoje właściwości przez wiele lat.
