Ochrona więźby - zabezpieczenie przed ogniem

Najczęściej stosowane metody zabezpieczania konstrukcji drewnianych, w tym więźby przed ogniem to impregnacja i wykończenie poddasza płytami gipsowo-kartonowymi. Niekiedy w celu podniesienia odporności ogniowej drewniane elementy konstrukcyjne poddaje się starannej obróbce.

Impregnacja
Konstrukcje drewniane chroni się przed ogniem poprzez impregnację preparatami, takimi jak Ogniochron i Fobos. Wszystkie one są substancjami wymywalnymi przez wodę, można
więc impregnować nimi jedynie materiał nie narażony na jej działanie. Więźbę powinno się nasycić (poprzez smarowanie lub natrysk) tymi preparatami dopiero po ułożeniu pokrycia, gdy nie zagraża jej już deszcz. Impregnacja jest jednak kosztowna i pracochłonna. By osiągnąć zadowalający efekt (drugi stopień niepalności – materiały trudno zapalne), na więźbę powinno się nałożyć kilka warstw impregnatu. Nie trzeba dodawać, że każda kolejna warstwa to dodatkowe koszty, czas i praca. Bardziej skuteczna jest impregnacja przez długotrwałą kąpiel. Ponieważ jednak wszystkie preparaty ogniochronne są wymywalne przez wodę, po takim zabiegu materiał należy chronić przed działaniem czynników atmosferycznych: po zbudowaniu więźby niezwłocznie przykryć ją folią, a najlepiej pokryciem. Mimo tego, że impregnacja środkiem ogniochronnym nie jest jedynym i najlepszym sposobem ochrony więźby przed ogniem, inspektorzy Państwowej Straży Pożarnej z reguły wymagają potwierdzenia, że środek taki zastosowano. Bez tego odmawiają dopuszczenia budynku do użytkowania.

Wykończenie
Najpewniejszym zabezpieczeniem drewnianej konstrukcji dachu jest sucha zabudowa poddasza, czyli wykończenie ścian i sufitu płytami gipsowo-kartonowymi. Płyty g-k określa się jako niepalne (wg nowej europejskiej klasyfikacji ogniowej mają klasę ogniową A2 – materiały niepalne). Jeżeli poddasze jest wykończone płytami gipsowo-kartonowymi o grubości minimum 12,5 mm impregnacja ogniochronna konstrukcji nie jest konieczna. Trzeba jednak pamiętać, że zabezpieczenie takie jest wystarczające jedynie, gdy płyty:

• mają aprobatę techniczną Instytutu Techniki Budowlanej
• spełniają wymagania klasy odporności ogniowej F minimum 0,5 h
• obok ścian i sufitu poddasza są nimi wyłożone słupy, podciągi i wnęki okienne
• są ułożone także w miejscach gdzie planowana jest boazeria.

Obok płyt zwykłych (o symbolu GKB) na rynku są dostępne także płyty ogniochronne (GKF), z rdzeniem z włókna szklanego. Stosuje się je na poddaszach i jako dodatkowe zabezpieczenie przeciwpożarowe ścian, sufitów, słupów i dźwigarów. Można je poznać po wyglądzie – są szare i mają czerwone napisy. Stosuje się je w pomieszczeniach o wilgotności do 70%, przy wyższej wilgotności używa się płyt wodoodpornych o podwyższonej odporności na działanie ognia (GKFI, zielony karton z czerwonymi napisami).

Obróbka
Część specjalistów radzi, by konstrukcje drewniane budować z drewna czterostronnie struganego (heblowanego). Taki materiał jest bardziej odporny na działanie ognia niż nieheblowany, ponieważ płomienie „ślizgają” się po jego powierzchni. Tę metodę stosuje się głównie w budownictwie szkieletowym (m.in. w Stanach Zjednoczonych), gdzie nie tylko dach, lecz cały dom ma konstrukcję drewnianą. W Polsce heblowanie stosuje się rzadko, dominują dwie pozostałe metody: impregnacja i wykończenie płytami g-k.

Stopień palności materiałów budowlanych dokładnie określają klasy odporności ogniowej oznaczane symbolami F (wyrażana w godzinach - h) i R (wyrażana w minutach). Oznaczenie F jest używane w Polskich Normach, natomiast symbol R w normach europejskich oraz w „Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z 12 kwietnia 2002 roku”. Obie klasy mówią, przez jaki okres dany element poddany działaniu ognia zachowuje swoje właściwości. Np. zwykłe płyty gipsowo-kartonowe mają klasę odporności ogniowej 0,5 h (R 30 min.), płyty ogniochronne - F 2 (R 120 min.). To znaczy, że poddane działaniu ognia zachowują nośność przez pół do dwóch godzin. Oznaczenia F i R można stosować zamiennie i tak:

F 0,25 (godziny) = R (15 minut)
F 0,5 = R 30
F 1 = R 60
F 2 = R 120
F 4 = R 240

Polskie Normy określają jedną klasę odporności ogniowej (F), natomiast normy europejskie oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych wyróżniają trzy klasy (wszystkie wyrażane w minutach). Są to:

R – klasa nośności ogniowej
E – klasa szczelności ogniowej
I – klasa izolacyjności ogniowej

Przepisy dotyczące zabezpieczenia przeciwpożarowego budynków są zawarte m.in. w:

• Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z 12 kwietnia 2002 roku, Dział VI - Bezpieczeństwo pożarowe, Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690.
• Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów, Dz.U. 1992 nr 92 poz. 460.