Łacenie dachu
Łacenie dachu polega na przybiciu do krokwi kontrłat i następnie, prostopadle do nich – łat dachowych. Pod takim drewnianym rusztem musi się znaleźć folia wstępnego krycia - najczęściej układa się ją przybijając kontłaty. Konstrukcja z łat i kontrłat, wraz z folią wstępnego krycia, stanowi poszycie, na którym można układać pokrycia dachowe, takie jak: dachówki ceramiczne i cementowe, blachodachówkę, płyty włóknisto-cementowe oraz gont drewniany. Tego rodzaju konstrukcja to alternatywa dla tradycyjnego, pełnego poszycia dachu, które jest wykonywane z desek lub płyt drewnopochodnych.
Wymiary łat i kontrłat
Co prawda wymiary kontrłat nie mają tak wielkiego znaczenia dla całości drewnianej konstrukcji, jednakże w przypadku łat jest już zupełnie inaczej. Kontrłaty mają przeważnie przekrój 2,4 cm x 4,8 cm. Zaś przekrój łat powinien być zawsze dostosowany do następujących czynników:
- strefa klimatyczna, w której powstaje budynek,
- kąt nachylenia dachu,
- rozstaw krokwi,
- ciężar pokrycia dachowego.
Dla przykładu: przy rozstawie krokwi do 100 cm, występującym najczęściej w dachach starszego typu, niegdyś krytych eternitem i planowaniu zastosowania lekkiego materiału pokryciowego, tj. np. płyt bitumicznych lub blachodachówki – można użyć łat o przekroju 5 cm x 4 cm.
Jeżeli w planie mamy położyć cięższy materiał pokryciowy, np. dachówkę cementową lub ceramiczną – przekrój łaty powinien wynieść odpowiednio 6 cm x 4 cm.
Rozstaw łat zawsze w dokładny sposób określają producenci poszczególnych pokryć dachowych. Zatem, w każdym przypadku należy zapoznać się z ich zaleceniami.
Rozmieszczenie łat dachowych
Mimo że wiele osób uważa, iż pojedyncze dachówki różnią się długością od pozostałych zakupionych – wrażenie to jest złudne. Linie produkcyjne są bowiem monitorowane komputerowo i jakość produktu nie może wykraczać po za dopuszczalne odchylenia od normy. Skąd jednak ostateczne wrażenie nierówności dachówek?
Otóż, problem tkwi w nieprawidłowym rozmieszczeniu łat dachowych. Istotne jest zachowanie jednakowych odstępów pomiędzy poszczególnymi łatami. Jeśli dach zostanie rozmierzony nieprawidłowo i drewniane elementy znajdą się w zbyt dużej odległości od siebie – pokrycie nie nachodzi w prawidłowy sposób i dachówki wyglądają, jakby były za krótkie.
Jeżeli natomiast łaty przybije się za ciasno – dachówki za bardzo nachodzą na siebie i wypychając się na zewnątrz stwarzają wrażenie, jakby były za długie. Dlatego właśnie tak istotne jest bardzo precyzyjne rozmierzenie dachu i dopasowanie odstępów między łatami do konkretnego typu dachówki.
Jakie znaczenie mają kontrłaty na dachu
Pomimo że wymiar kontrłaty nie jest tak znaczący, co łaty – to okazuje się, że te drewniane listewki pełnią w dachach spadzistych wiele istotnych funkcji:
- kontrłaty dystansują pokrycie dachowe od warstwy krycia wstępnego i od konstrukcji dachu. Zapewnia to szczelność pokryć na dachach pochyłych i powoduje, że skropliny i przecieki sprowadzane są do okapu, a następnie po za obręb dachu;
- tworzą szczelinę wentylacyjna pod pokryciem dachu. Dzięki ułożeniu pokrycia na łatach, podpartych kontrłatami tworzy się przestrzeń, przez którą może przepływać powietrze wentylujące pokrycie. Jednak, aby szczelina wentylacyjna działała poprawnie musi mieć sprawny wlot, wylot i być drożna na całej swej długości;
- tworzą konstrukcję do mocowania i łączenia łat. Funkcja ta jest oczywista, ale bez pierwotnego zamocowania kontrłat – łacenie połaci nie byłoby możliwe;
- kontrłaty umożliwiają również regulację nierówności na płaszczyźnie połaci dachu. Żadna płaszczyzna połaci nie jest idealnie płaska, a belka – idealnie prosta. Przybicie kontrłat do krokwi wyrównuje liniowość górnej powierzchni belek, tworzących płaszczyzny więźby. Dodatkowo, zastosowane kontrłaty dają możliwość podnoszenia łat na specjalnych klinach, co skutecznie niweluje niewielkie nierówności.
