W związku z rozwojem technologii i wejściem w życie w 2010 roku norm Unii Europejskiej dotyczących mocowań w budownictwie (Eurokod5) oraz koniecznością wprowadzenia znaku CE na tego typu produkty przedstawiamy najnowsze wymagania oraz trendy przy wyborze narzędzi i mocowań przy konstruowaniu i kryciu dachu.
Więźba
Tradycyjne metody montażu więźby dachowej opierają się zwykle na młotku i różnych rodzajach gwoździ, tzw. krokwiowych o długości od kilkunastu do 35-40 cm. Metoda ta ma kilka mankamentów, które można łatwo wyeliminować, stosując zamiast gwoździ wkręty do drewna. Zaawansowane technologicznie wkręty cechuje wiele udogodnień stworzonych specjalnie po to, by cieśle i dekarze mogli pracować komfortowo i być w 100% pewni jakości zastosowanego mocowania.
Zestawienie wkrętów do więźby dachowej, klasa odporności 1 (do wewnątrz) według Eurokod5:
- Ø10,0 x 300-400 mm mocowania np. krokwi koszowych i narożnych do murłat lub szczytu; ilość: 10-30 sztuk/dach;
- Ø8,0 x 240-300 mm mocowanie np. krokwi do murłat; ilość: 50-200 sztuk/dach;
- Ø6,0 x 140-160 mm mocowanie mieczy; ilość: 50-250 sztuk/dach;
- Ø5,0 x 100 mm mocowanie np. jętek; ilość: 50-150 sztuk/dach.
Obecne technologie dają nam możliwość zastosowania odpowiedniej wkrętarki o mocy np. 18 V, która jest przeznaczona do mocowania nawet najdłuższych, 40-centymetrowych wkrętów potrzebnych do połączenia np. krokwi narożnej lub koszowej do murłaty.
Elektronarzędzia
Przykładem jest wkrętarko-wiertarka SPIT HDI285, która świetnie nadaje się do tego typu zastosowania. Dzięki wytrzymałej konstrukcji: specjalna mocna obudowa oraz elektroniczny system ochrony silnika sprawdza się w najtrudniejszych warunkach budowlanych. Dwa akumulatory 18 V Li-ion pozwalają pracować non-stop. Można ją również stosować do wiercenia w drewnie do Ø50 mm oraz stali do Ø13 mm.
Korzyści wynikające z używania wkrętów to:
- szybkość i dokładność wykonanej pracy,
- komfort wkręcania zamiast wbijania młotkiem,
- małe straty, 100% wkrętów mocujemy dokładnie tam, gdzie potrzeba,
- konstrukcja więźby jest zdecydowanie odporniejsza, np. na wiatr czy zalegający śnieg,
- stabilność więźby powoduje np. brak zarysowań płyt gipsowo-kartonowych na poddaszu,
- łatwość i szybkość demontażu i ponownego zamocowania danego elementu.
Ponadto krótsze wkręty są z powodzeniem wykorzystywane przez dekarzy do wielu innych zastosowań.
Zestawienie wkrętów do akcesoriów i obróbek dachowych, klasa odporności 3 (na zewnątrz) według Eurokod5:
- Ø3,5 x 40 mm mocowania gąsiorów lub uchwytów łat; ilość: 20-50 sztuk/dach;
- Ø4,0 x 30 mm mocowanie blach podrynnowych lub haków rynnowych; ilość: 100-500 sztuk/dach;
- Ø5,0 x 60 mm mocowanie gąsiorów i dachówek bocznych; ilość: 100-400 sztuk/dach;
- Ø5,0 x 100 mm mocowania desek czołowych; ilość: 50-250 sztuk/dach.
Więźba może być dodatkowo wzmocniona lub prawie w całości mocowana łącznikami ciesielskimi. To kolejny produkt rzadko używany na polskim rynku, a mający wiele zalet. Ich konkretne zastosowanie w konstrukcji drewnianej zależy w dużej mierze od wyobraźni projektanta czy wykonawcy.
Łączniki
Zalety łączników konstrukcyjnych to między innymi:
- trzykrotnie szybsze wykonanie pracy w porównaniu do tradycyjnej metody zbijania konstrukcji drewnianej młotkiem;
- szerokie spektrum zastosowania niezależne od rodzaju, wilgotności i stopnia naprężenia drewna oraz panujących warunków atmosferycznych. Umożliwiają stałe właściwości stali, z którego wykonany jest łącznik;
- łatwość doboru łącznika do danej konstrukcji drewnianej, co umożliwiają tzw. kalkulatory do obliczania sił działających na daną konstrukcję, które automatycznie dobierają rodzaj łącznika, a nawet ilość gwoździ potrzebnych do prawidłowego zamocowania. Dane o obciążeniu konstrukcji zawsze znajdują się w projekcie wykonawczym;
- wysoka stabilność konstrukcji, wielokrotnie przewyższająca konstrukcje wykonane tradycyjnymi metodami, co z kolei powoduje, że jest ona bardziej odporna na wiatr, opady śniegu, zmieniającą się wilgotność powietrza i ekstremalne temperatury. Przykładem korzyści zastosowania łączników jest np. zjawisko „nierysowania” się płyt gipsowo-kartonowych (przy klasycznej metodzie wykonania konstrukcji zarysowania płyt stanowią powszechnie występujące zjawisko);
- mniejsza łatwopalność, a co za tym idzie wyższa ochrona przeciwpożarowa;
- łatwiejsze wykonanie izolacji cieplnej dachu. Dzięki zastosowaniu łączników konstrukcja składa się bowiem z mniejszej ilości, głównie płaskich połączeń i wzmocnień między krokwiami. Stosując np. taśmy perforowane przez długość połaci łatwo i szybko ją wzmacniamy, a dzięki specjalnej śrubie można regulować jej naprężenie nawet po latach;
- wysoka jakość wykonania konstrukcji uzależniona jest tylko od prawidłowego doboru łącznika i ilości gwoździ, w przeciwieństwie do klasycznego połączenia, którego odpowiednia jakość wymaga wysokich kwalifikacji wykonawcy;
- jakość i trwałość wykonania konstrukcji gwarantowana przez producenta – identyfikację producenta oraz rodzaj i jakość stali użytej do produkcji umożliwia umieszczany na wyrobie znak CE z numerem certyfikacji. Dzięki niemu zyskujemy też pewność, że każdy łącznik jest wykonany dokładnie tak samo. W przypadku konstrukcji montowanej metodą tradycyjną odpowiedzialność spoczywa wyłącznie na wykonawcy;
- możliwość wykorzystania łączników przy zabezpieczaniu/przygotowaniu stanowiska pracy, które dzięki mocowaniu na śrubach umożliwiają szybki demontaż po jej zakończeniu;
- dzięki dostępności szerokiej gamy systemów łączników oraz wykonywania elementów na zamówienie, zapewniają one możliwość połączenia wszelkich elementów drewnianych.
Ważne są również parametry techniczne łączników ciesielskich określone przez normy Unii Europejskiej i tak:
- łączniki ciesielskie powinny mieć znak CE koniecznie z numerem, np. CE 0615. Oznacza to spełnienie dyrektyw związanych z bezpieczeństwem użytkowania, ochroną zdrowia i ochroną środowiska na każdym etapie produkcji i użytkowania wyrobu. Norma ta obowiązuje już od marca 2010 r.;
- należy także zwracać uwagę, czy na opakowaniu znajduje się znak ETA (Europejska Norma Techniczna), wtedy mamy pewność, że normy wymagane przez inspektorów nadzoru budowlanego są w 100% respektowane. Do tych norm należą:
- galwanizacja powierzchni łącznika – powłoka antykorozyjna powinna mieć minimum 20 mikrometrów grubości (275 g cynku/m²) i znajdować się na całej powierzchni łącznika, także w otworach i na brzegach;
- ścięte kanty łączników, zaokrąglenie brzegów;
- rozmieszczenie otworów we wszystkich łącznikach zgodnie ze ściśle określonymi parametrami. Wymaga tego budowa drewna i jego wytrzymałość.
Precyzja
Otwory powinny mieć średnicę 5,0 mm tak, aby gwóźdź o średnicy 4,0 mm mógł zostać łatwo osadzony i szczelnie dolegał do płytki. Większe otwory w łącznikach służą tylko do kotwienia w betonie. Odległości między otworami to minimum 20 mm. Należy także zwrócić uwagę na odległość mocowanego gwoździa od krawędzi elementu drewnianego, która musi wynosić minimum 20 mm, a od jego końca minimum 40 mm.
W dobie automatyzacji i rozwoju technicznego urządzeń i narzędzi budowlanych mamy obecnie możliwość szybkiego i łatwego mocowania łączników ciesielskich bezprzewodowymi gwoździarkami gazowymi lub pneumatycznymi. Dzięki temu nasza praca jest:
- precyzyjniejsza – narzędzie ma specjalny wodzik do naprowadzania gwoździa na otwór;
- bezpieczniejsza – poprzez możliwość wykonania pracy jedną ręką, co ma szczególne znaczenie w pracy na dużych wysokościach;
- szybsza – kilkukrotnie szybszy montaż łączników ze względu na wydajność – do 1000 gwoździ na godzinę;
- komfortowa – dzięki wyważeniu i zbalansowaniu gwoździarki praca jest przyjemna;
- bezstratna – mamy pewność osadzenia 100% gwoździ tam, gdzie chcemy;
- dostosowana do norm wymaganych przez inspektorów nadzoru budowlanego.
Parametry stosowanych gwoździ mocujących łączniki są także precyzyjnie określone przez normy EU. Gwóźdź powinien spełniać następujące wymagania:
- długość: 40 lub 50 mm, średnica 4,0 mm,
- rodzaj: kotwowy, galwanizowany (zapobiega to wchodzeniu w reakcję z łącznikiem),
- stożkowa główka (umożliwiająca prawidłowe dopasowanie w otworze),
- długi i ostry szpic (celem łatwego osadzenia),
- znak CE.
