Dachówka czy blachodachówka? Porównujemy cechy pokryć dachowych

Wybierając pokrycie dachowe, zwróć uwagę na jego kolorystykę – nie bez powodu dach nazywa się często piątą elewacją. Dobrze, by dach pasował do całości domu, komponował się ze ścianami i stolarką budowlaną, a nawet nawiązywał do kolorów sąsiednich dachów. Równie istotne są parametry techniczne wybranego pokrycia dachowego.

Dachówki ceramiczne wypala się z gliny. Cementowe - jak wskazuje nazwa - robi się z cementu, kruszywa, którym jest piasek kwarcowy, i barwnika. Oczywiście trzeba też dodać wodę. Przed wypaleniem dachówki pokrywa się warstwą wygładzającą. Blachodachówki robi się z arkuszy blachy profilowanej, z rdzeniem stalowym lub aluminiowym wykończonym albo powłoką (poliester lub trwalszy pural), albo posypką (pokryta jest specjalną żywicą, która nadaje blask i chroni przed porastaniem). Dodatkowo posypka zastosowana na pokryciu blaszanym tłumi odgłos padających kropli deszczu.

Dachówki ceramiczne to bardzo trwałe pokrycie dachowe, odporne zarówno na mróz, jak i silne nasłonecznienie, a także wahania temperatury. Nie są podatne na uszkodzenia mechaniczne takie jak grad czy gałęzie. Na dachu mogą przetrwać nawet do 100 lat. Producenci natomiast udzielają na nie do 50 lat gwarancji.

Trwałe są także dachówki cementowe - wytrzymają od 70 do 100 lat. Trwałość dachówek, a także ich mrozoodporność i nasiąkliwość zależy m.in. od tego, w jakich proporcjach użyto cement i wodę w mieszance. Podobnie jak dachówki ceramiczne, modele cementowe nie są podatne na uszkodzenia mechaniczne, zarysowania i zmiany temperatury. Producenci dają na nie 30 lat gwarancji.

Blachodachówki są mniej trwałe od dachówek, bo wytrzymują około 40-50 lat. Producenci dają na nie najczęściej do 15 lat gwarancji. Trwałość blachodachówek zależy od grubości stali, rodzaju powłoki zewnętrznej a także wysokości przetłoczeń – im wyższe, tym lepiej.

Warto pamiętać, że pokrycia dachowe przetrwają długie lata tylko wtedy, gdy solidnie zostanie wykonana więźba dachowa. Powinna być zrobiona z dobrego, zaimpregnowanego wcześniej drewna.

Dachówki ceramiczne mogą mieć niejednolity mocno czerwony, szarawy lub żółtawy kolor charakterystyczny dla wypalanej gliny, który może się delikatnie zmieniać pod wpływem warunków atmosferycznych. Są to dachówki naturalne, niczym nie barwione. Można jednak je zabarwić. Proces ten nazywa się angobowaniem i polega na dodaniu barwionej glinki, jeszcze zanim dachówki zostaną wypalone. Dzięki temu mają więcej kolorów, oprócz czerwieni też brąz i antracyt. Mogą też być cieniowane.

Jeśli mamy w ręku dachówkę ceramiczną, która się mocno błyszczy znaczy, że jest ona glazurowana – przed wypaleniem pokryto ją szkliwem. Glazura może pogłębiać naturalny kolor (jest wtedy bezbarwna) lub nadawać inny dowolny – niebieski, czarny, zielony.

Dachówki cementowe kiedyś były tylko szare. Obecnie, dzięki barwieniu w masie i malowaniu, jest inaczej. Mogą mieć barwę ceglastą, grafitową, brązową, ale i tak kolorystycznie nie wybiegają poza kilka podstawowych odcieni. Jeśli zależy nam na oryginalnym kolorze, musimy za to zapłacić. Wynika to z tego, że maluje się je farbami akrylowymi, których skład opracowuje indywidualnie każdy producent. Ma on ustaloną z góry paletę pięciu – sześciu barw. Powierzchnie dachówek ceramicznych mogą być matowe albo błyszczące.

Blachodachówki są dostępne w kilku podstawowych kolorach – kasztanowym, czerwonym, szarym, czarnym. Na zamówienie możemy dostać każdy inny.

Najcięższe są dachówki ceramiczne - 1 m² dachówek może ważyć nawet do 75 kg. Lżejsze od nich, ale także zaliczane do ciężkich, są dachówki cementowe – ważą połowę mniej - 35-50 kg/m². Najlżejsze są blachodachówki – jeden metr kwadratowy waży zaledwie – 2-6 kg (waga zależy od tego, z czego wykonano rdzeń – aluminiowy jest lżejszy od stalowego – a także czy jest posypka).

Im lżejszy materiał, tym mniej obciążona jest więźba dachowa (może mieć mniejsze przekroje i być ustawiona w większych odstępach), ale gorzej tłumiony jest hałas, co może być uciążliwe, jeśli mieszka się na poddaszu.

Dachówki ceramiczne mają niewielkie rozmiary, najczęściej 18 x 34 cm. Cementowe są większe od ceramicznych. Mają około 33 cm szerokość i 42 cm długości. Blachodachówki to duże arkusze długości nawet do 6 m.
Jeśli mamy dom o prostej bryle dachu, warto wybrać duże elementy. Jeśli dach jest kilkuspadowy – jak najmniejsze, będzie wtedy mniej odpadów, ale układanie będzie bardziej pracochłonne.

Dachówek, zarówno ceramicznych jak i cementowych, raczej nie układa się na dachach bardzo stromych. Najlepiej, by nachylenie dachu wynosiło od 35 do 45°. Choć stromy dach ma swoje zalety – woda szybciej spływa, a śnieg nie zalega na połaci – istnieje ryzyko, że dachówki po prostu pospadają. By tego uniknąć, trzeba je przypinać spinkami, czego nie robi się na dachach o mniejszym nachyleniu. Blachodachówki można stosować na dachach o nachyleniu powyżej 12°. Można je też układać na dachach bardzo stromych.

Ani pod dachówki ani pod pokrycie z blachodachówki nie jest wymagane podłoże z deskowania. Wystarczy ułożyć łaty i folię wstępnego krycia, pamiętając, że ma to być folia, która będzie przepuszczać parę wodną. Jest to najczęstsze rozwiązanie z tego względu, że jest tańsze niż deskowanie. Jeśli ktoś bardzo chce, oczywiście może takie deskowanie ułożyć, ale musi się liczyć z większymi kosztami. Blachodachówkę także układa się na łatach i kontrłatach.
To w jakiej odległości mają być od siebie łaty, ustala producent, i trzeba się tego bezwzględnie trzymać. Łaty najczęściej robi się z drewna. Pod blachodachówkę można użyć łat ze stali ocynkowanej, ale są one droższe od drewnianych.

W przypadku dachówek, zarówno ceramicznych jak i cementowych, więźba musi być bardzo solidnie wykonana i masywna, by udźwignąć ciężar pokrycia. Inaczej niż w przypadku blachodachówki – przekrój więźby może być nawet o 25% może być mniejszy, co daje duże oszczędności kosztów.

Dachówki cementowe i ceramiczne nie są trudne do ułożenia, ale trzeba liczyć się z tym, że zajmuje to dużo czasu i jest mozolne, wymaga też staranności i precyzji. Układa się je poziomymi rzędami od okapu do kalenicy.

Układanie blachodachówki również nie jest skomplikowane, trzeba jednak uważać, by nie uszkodzić powłok ochronnych w czasie cięcia. Dlatego używa się do tego tylko specjalistycznych narzędzi, które nie wytwarzają ciepła (bo to uszkadza powierzchnię ochronną na blasze). Arkusze blachodachówki można ciąć nożycami elektrycznymi. Trzeba też bardzo uważnie przenosić arkusze, tak by nie powyginały się i porysowały jeden o drugi. Jeśli jednak dojdzie do uszkodzenia – najlepiej wymienić cały arkusz. Tak radzą producenci, którzy mówią, że w przeciwnym razie nie uwzględnią gwarancji. Jeśli w czasie układania powstaną drobne rysy, trzeba od razu pomalować je farbą renowacyjną, inaczej powstanie tam korozja. Blachodachówkę układa się, zaczynając od okapu, a kierując się w stronę kalenicy.

Dachówek nie trzeba mocować, dlatego że mają specjalny zaczep – jedną dachówkę zaczepia się o drugą. Mocuje się tylko te, które znajdujące się blisko kominów, okien dachowych i na krawędzi. Wszystkie dachówki trzeba zamocować, jeśli układa się je na bardzo stromych dachach. Do mocowania używa się gwoździ, klamerek lub wkrętów.

Blachodachówki trzeba koniecznie mocować do rusztu z łat i kontrłat, najlepiej wkrętami, które mają podkładki uszczelniające z tworzywa EPDM. Wkręty muszą być tak dokręcone, by blacha pod wpływem zmian temperatury mogła się rozszerzać. Jeśli przykręci się ją za mocno – pofaluje się i będzie w charakterystyczny sposób trzaskać.

Dachówki ceramiczne są droższe od cementowych. Najtańsze można kupić już za 40 zł/m², najdroższe mogą kosztować nawet trzy razy tyle. Wszystko zależy od modelu, sposobu wykończenia i oczywiście producenta. Czasami o cenie decyduje kolor. Dachówki cementowe mogą kosztować od 30 do 70 zł/m². Do obu rodzaju dachówek trzeba kupić elementy specjalistyczne – gąsiory, dachówki okapowe, krawędziowe czy wentylacyjne.

Ceny blachodachówki też są zróżnicowane – zależą m.in. od tego, czy materiał jest powlekany, a więc tańsze, czy z posypką. Ceny mieszczą się w granicach od 30 do 80 zł za m² brutto. Wybierając blachodachówkę pamiętajmy, że nie będziemy potrzebować aż tylu akcesoriów i specjalistycznych elementów jak w przypadku dachówek.

Warto pamiętać, że cena całego pokrycia zależy od kształtu dachu: im bardziej skomplikowany, tym będzie drożej, droższa będzie też robocizna.