Decydując o kolorystyce pokrycia należy uwzględnić wiele czynników. Barwa dachu powinna pasować do jego kształtu oraz harmonizować z wyglądem elewacji i najbliższym otoczeniem domu. Nie bez znaczenia wobec wyboru pozostają również obowiązujące trendy modowe oraz to, co znajduje się na dachach naszych sąsiadów. Producenci pokryć dachowych już od jakiegoś czasu obserwują tendencję do wybierania materiałów w ciemnych barwach. Oznacza to, że ciemny dach to aktualnie dach modny. Nie popadajmy jednak w tym zakresie w przesadę, gdyż pokrycie dachu to poważny wydatek i decyzja na dziesiątki lat. W zamian pamiętajmy, że w niektórych przypadkach kolor dachu może być nam narzucony przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Wówczas trzeba dostosować swoje nawet najśmielsze zamierzenia do wyglądu okolicznych połaci.
Dachy kolorowe i mniej kolorowe
Przemierzając Polskę, można obserwować różne tendencje w kolorystyce dachów. Są regiony, w których mamy do czynienia z totalną samowolką, czyniącą następnie pstrokaciznę krajobrazową, a są i takie okolice, gdzie kolor dachów na wszystkich domach jest bardzo podobny lub nawet identyczny. Z czego wynika owe zróżnicowanie? Najczęściej z obowiązującego na danym terenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Są inwestorzy, dla których odgórne narzucanie pewnych schematów jest wręcz niedopuszczalne. Takie osoby powinny wybierać dla siebie działki budowlane na terenach nieobjętych ścisłymi wymogami urzędników. Chodzi bowiem o to, że dążenie do ujednolicania zabudowy indywidualnej nie jest niewłaściwe (zwłaszcza z krajobrazowego punktu widzenia). Warto tu przytoczyć przykład chociażby francuskiej Prowansji, gdzie jednolity ceglasty kolor dachówek ceramicznych na dachach, wyróżnił to miejsce, a nawet stał się natchnieniem twórczym dla wielu, światowej klasy artystów.
Kolor dachu nieprzytłaczający bryły budynku
W drewnianej architekturze dworkowej duże dachy kryto ciemnym gontem i to właśnie owo pokrycie było wówczas wyróżnikiem i elementem piękna. Jednak dziś do kolorystyki dachu podchodzi się nieco inaczej. Jeżeli połacie są bardzo rozłożyste i dodatkowo mają znaczny kąt nachylenia – bardzo ciemny materiał pokryciowy może powodować przytłoczenie bryły budynku i źle wpływać na proporcje pomiędzy dachem, a elewacją. Zatem w przypadku dachów wielospadowych czy mansardowych lepiej jest stawiać na materiały pokryciowe w nieco jaśniejszych tonacjach (delikatne grafity, szarości, itp.).
Dach wobec koloru elewacji
Przede wszystkim pamiętajmy, że to kolor ścian elewacyjnych należy dopasowywać do dachu, a nie odwrotnie. Wskazuje na to zarówno kolejność prac budowlanych, jak i zakładany czas użytkowania obydwu elementów budynku. O ile pokrycie służyć ma kilkadziesiąt lat, o tyle malowaną fasadę domu odświeżamy co kilka–kilkanaście sezonów. Zatem eksperymentować można bardziej z kolorem farby elewacyjnej niż z barwą pokrycia. Mimo to przyjęło się, że z jasnymi elewacjami najlepiej współgrają dachy wykonane w ciemnych tonacjach (na zasadzie kontrastu). Do bieli elewacyjnej doskonale pasuje np. grafitowe lub ciemnobrązowe pokrycie. Ze ścianami beżowymi, kremowymi, a nawet delikatnie żółtawymi dobrze współgrają dachy w kolorach zieleni. Ściany białe i lekko kremowe to także idealne tło dla dachów czerwonych lub ceglastych.
Jednak podczas wyboru pokrycia dachowego warto uwzględniać nie tylko zasadniczy kolor elewacji, ale również materiał, z którego została ona wykonana oraz sposób jej wykończenia (detale architektoniczno – dekoracyjne). Jasne elewacje warto uzupełniać dodatkami (np. okiennicami, balustradami, wykończeniem krokwi, podbitki dachowej, itp.) w kolorach nawiązujących do barwy materiału pokryciowego zastosowanego na dachu. Wówczas bryła budynku zachowa spójność.
Jeszcze jedną zasadą jest stosowanie szlachetnych materiałów elewacyjnych w zestawieniu ze szlachetnymi materiałami pokryciowymi. Zatem efektownego wyglądu klinkierowej cegły nie podkreśli odpowiednio zwykła blacha na dachu. W tym zestawieniu zdecydowanie lepiej sprawdzi się np. dachówka ceramiczna.
Rodzaj materiału pokryciowego, a ofertowa paleta barw
Problem z ograniczoną paletą kolorystyczną dotyczy aktualnie właściwie jedynie pokryć z naturalnych materiałów, które trzeba przyznać, że powoli wracają do łask inwestorów. Słomiana czy trzcinowa strzecha zawsze będzie miała jeden, właściwy dla siebie kolor. Podobnie jest z gontami drewnianymi, które na skutek działania warunków atmosferycznych stają się charakterystycznie srebrzystoszare. Jednak już efektowny i drogi kamień łupkowy, którego standardowym kolorem jest szaroniebieski – występuje również w odcieniach czerwieni i zieleni.
Pozostałe i jednocześnie najbardziej typowe dla dzisiejszych czasów materiały pokryciowe (dachówki ceramiczne, blachy, gonty bitumiczne) można dostać w wielu barwach. Aktualnie, dachówka nie musi już mieć koloru ceglastego, a gont czarnego. Z jednej strony jest to dowód na duży postęp technologiczny i ciągłe doskonalenie procesu produkcyjnego materiałów pokryciowych. Z drugiej jednak – szeroka i czasami mocno udziwniona paleta barw staje się okazją do tworzenia budynków zupełnie niepasujących do otoczenia i wręcz psujących krajobraz. Wystarczy tylko wyobrazić sobie dom z intensywnie niebieskim czy czerwonym dachem na działce położonej w malowniczej leśnej okolicy. A niestety i takie okazy można czasami napotkać.
Ciemne kolory pokrycia powodują przegrzewanie się pomieszczeń poddasza – prawda czy mit?
Niektórzy inwestorzy (szczególnie właściciele domów z poddaszem użytkowym) unikają pokryć dachowych w ciemnych barwach niczym przysłowiowego ognia. Utarło się bowiem przekonanie, iż kolory te mają powodować przegrzewanie się pomieszczeń zlokalizowanych pod dachem w ciągu upalnych dni. W rzeczywistości, o temperaturze panującej we wnętrzach usytuowanych na poddaszu nie decyduje kolor pokrycia, a termoizolacja dachu i doposażenie okien dachowych.
Niemniej prawdą jest, że powierzchnie o ciemnej kolorystyce bardziej absorbują promieniowanie słoneczne i nagrzewają się intensywniej niż te, które mają jasne odcienie. Jeżeli chodzi o materiał pokryciowy zauważymy to zwłaszcza przy otwieraniu okien połaciowych. A szczególnie jeśli nasz dach będzie wykonany z ciemnej blachy lub gontu bitumicznego. Jednak właściwa izolacja połaci oraz zastosowanie termoizolacyjnych rolet okiennych powinno rozwiązać problem nadmiernego gorąca we wnętrzach.
