Pokrycie dachu wpływa i na wygląd domu, i komfort jego użytkowania. Duże znaczenie ma także aspekt finansowy – koszty materiałów i ich ułożenia są zróżnicowane. I to właśnie kwestia, która często wpływa na nasz wybór. Ale sprawa jest nieco bardziej skomplikowana.
Nie każde pokrycie nadaje się na każdy dach, są także inne ograniczające nasz czynniki. Ponadto trzeba wiedzieć, że na rodzaj pokrycia trzeba się zdecydować już na etapie projektu, bo wiążą się z tym kwestie konstrukcyjne. Dlatego zastanówmy się, jaki pokrycie chcemy – i możemy – mieć. Oto kilka podstawowych kwestii, jakie trzeba wziąć pod uwagę, wybierając pokrycie dachu.
Jakie pokrycie na jaki dach - zobacz przegląd popularnych materiałów
Kształt dachu a typ pokrycia
Teoretycznie większość pokryć można stosować na większość dachów. Ale nie zawsze jest to ekonomiczne rozwiązanie. Wiele zależy od kształtu dachu. Musimy się liczyć z tym, że im bardziej dach jest skomplikowany i rozbudowany, tym będzie on droższy, zarówno jeśli chodzi o materiał, jak i robociznę.
Poza tym, jeśli w dachu występuje dużo załamań połaci, są lukarny i wykusze, warto się zastanowić na tzw. pokryciami małoformatowymi. Jest ich spory wybór (np. dachówki – ceramiczne i betonowe, płytki włóknocementowe, gont drewniany, wióry, łupek kamienny). Ich ceny, wygląd i kolor jest zróżnicowany, więc jest z czego wybierać.
Jeśli chodzi o pokrycia z niezwykle popularnej blachodachówki, przy skomplikowanym dachu, warto wybrać pokrycia oferowane w postaci paneli (modułów). Dlaczego pokrycia małormatowe są lepsze? Bo powstanie mniej odpadów. Tego typu pokrycia pozwalają łatwiej kształtować krzywizny dachu i dają swobodę obróbek.
Jeśli dach ma prostą formę i zależy nam na stosunkowo małych kosztach, możemy wybierać pokrycia wielkoformatowe, takie jak blachodachówka w arkuszach. Nie trzeba się martwić o straty materiału, a dodatkowo jego układanie przebiega szybko.
Nachylenie połaci dachu
Z kształtem dachu wiąże się także kwestia nachylenia połaci. Ten element również powinniśmy uwzględnić. Producenci poszczególnych pokryć zawsze podają informację, dla jakiego nachylenia połaci są one przeznaczone – tzn. przy jakiej dane pokrycie zapewni szczelność dachu. Przeważnie jest też pozostawiony pewien margines, tzn. dane pokrycie można zastosować na dach o nachyleniu mniejszym niż ogólnie zalecane, ale z zastosowaniem dodatkowych zabezpieczeń, czyli np. szczelnego poszycia pod pokryciem.
Przy większym nachyleniu dachu, trzeba się liczyć z koniecznością dodatkowego mocowania, a to oznacza większe koszty. Wszystkie te informacje są podawane przez producentów pokryć i tych wytycznych trzeba przestrzegać. Jeśli zależy nam na tym, żeby dach był budowany w sposób ekonomiczny, to wybierzmy pokrycie, które standardowo nadaje się dla pochylenia połaci, jakie ma nasz dach.
Ciężar pokrycia dachowego
To, ile waży 1 m² danego pokrycia to również bardzo istotna kwestia, ściśle związana z planowaniem wytrzymałości i konstrukcji więźby. Ciężar pokrycia jest bardzo zróżnicowany, a w jego oszacowaniu intuicja często zawodzi. Do najcięższych pokryć należy… trzcina (układana w postaci grubej warstwy), wyjątkowo ciężka jest też – delikatnie wyglądająca – dachówka karpiówka (układa się jej dwie warstwy).
Waga „średnia” to dachówki zakładkowe, a najlżejsze – blachy, zarówno płaskie, jak i faliste. Im lżejsze pokrycie, tym mniejsze obciążenie dla konstrukcji, więc ona również może być lżejsza (i tańsza). Ale poza wagą pokrycia, trzeba uwzględnić także – poszycie oraz obciążenie wiatrem i śniegiem.
Krycie wstępne – poszycie dachu
Dach to nie tylko pokrycie, ale także to, co znajduje się pod nim. Ogólnie można wykonać tzw. sztywne poszycie (pełne deskowanie, pokryte papą lub folią) lub poszycie z folii, łat i kontrłat. Pierwsze rozwiązanie jest cięższe i droższe, drugie lżejsze i tańsze. Trzeba jednak wiedzieć, że nie mamy pełnej dowolności wyboru.
Niektóre pokrycia mogą być układane tylko na sztywnym poszyciu. Należą do nich: gonty bitumiczne i blachy płaskie, w zależności od rodzaju krycia jest wymagane także pod płytki włókno-cementowe, a przy małym kącie nachylenia połaci – również pod dachówki cementowe i ceramiczne.
Izolacyjność pokrycia dachowego
Rodzaj pokrycia wprawdzie w bardzo niewielkim stopniu wpływa na izolacyjność termiczną dachu, ale warto zwrócić uwagę na jego izolacyjność akustyczną. Szczególnie jeśli zamierzamy urządzić poddasze mieszkalne. Tu akurat rodzaj pokrycia ma znaczenie, po niektóre przewodzą dźwięki z zewnątrz lepiej, inne gorzej.
Do pokryć, które najlepiej zapewnią ciszę na poddaszu należy dachówka betonowa i ceramiczna (generalnie – masywne pokrycia), najgorzej pod tym względem spisuje się blacha, przy której słychać nawet bębnienie deszczu o dach. Poddasze można wyciszyć stosując do jego ocieplenia wełnę mineralną.
Warunki lokalne i klimatyczne
Nasz dom i jego dach stanie się fragmentem krajobrazu. Warto więc, żeby do niego pasował – zarówno do otaczających domów, jak i charakteru regionu. Ale względy estetyczne to nie wszystko. Z lokalnymi warunkami wiąże się kwestia opadów śniegu oraz wiatru, które będą oddziaływały na dach.
Polsce jest wydzielonych kilka stref obciążenia śniegiem oraz wiatrem, a konstruktorzy muszą uwzględniać odpowiednie parametry przy projektowaniu konstrukcji w danym regionie kraju. Jeśli mieszkamy w regionach podgórskich lub w północno-wschodniej Polsce, gdzie śniegu jest najwięcej i zalega on najdłużej, najlepiej zdecydować się na dach o dużym nachyleniu połaci oraz w miarę gładkie pokrycie (tak, żeby śnieg zsuwał się z dachu, pamiętajmy tylko o barierach przeciwśnieżnych).
Z kolei w regionach, gdzie najczęściej występują silne wiatry (Pomorze, również strefa podgórska), wybierzmy pokrycie, które podczas wiatru ucierpi najmniej – należą do nich to pokrycia ciężkie oraz małoformatowe (np. dachówki, najlepiej dodatkowo mocowane). Nawet jeśli dach zerwie część z nich, straty będą mniejsze niż przy arkuszu blachy.
Odgórne wytyczne - plan zagospodarowania i warunki zabudowy
Z warunkami lokalnymi często wiążą się wytyczne planów zagospodarowania przestrzennego lub warunki zabudowy. Może się zdarzyć, że w danej okolicy jest narzucony rodzaj pokrycia (a także forma dachu). Sprawdźmy w urzędzie, jakie mamy możliwości i swobodę w tym zakresie. Bo może się okazać, że całe nasze planowanie na nic.
Trwałość pokrycia
Pokrycia dachowe cechują się różną trwałością. Ogólna zasada jest dość prosta – te najtrwalsze są również najdroższe. Zastanówmy się więc, czy możemy i chcemy w nie zainwestować. Jednak jeśli chodzi o pokrycia bardziej „ekonomiczne”, to dużo zmienia się na plus w kwestii ich trwałości. Wybierając pokrycie, sprawdźmy jakiej gwarancji udziela producent. Zwróćmy też uwagę na to, co ona dokładnie obejmuje i czy są jakieś dodatkowe warunki.
Dostępność materiałów i… fachowców
Z dostępnością najbardziej typowych materiałów dachowych nie ma obecnie problemów. Warto wiedzieć, że producenci poza samymi pokryciami, oferują wszystkie elementy dodatkowe i akcesoria do jego ułożenia i wykończenia. Warto z nich korzystać, bo zapewniają najlepsze dopasowanie i przyspieszają prace.
Trzeba się jednak liczyć z tym, że jeśli wybierzemy pokrycie mniej typowe (łupek, trzcinę, drewno), musimy się liczyć z pewnymi utrudnieniami i oczekiwaniem na fachowców, wyspecjalizowanych w układaniu takich pokryć. Koszty ich pracy będą również wyższe niż przy standardowych pokryciach.
Koszt dachu – nie tylko pokrycie
Wybierając pokrycie, często bierzemy pod uwagę cenę 1 m² danego materiału. Ale to tylko jeden element ogólnego kosztu. Musimy też doliczyć:
- elementy dodatkowe pokrycia (ich ilość zależy od stopnia skomplikowania dachu),
- koszt poszycia dachu (materiał i wykonanie),
- elementy montażowe,
- robocizna – która zależy nie tylko od powierzchni dachu, ale także jego formy i rodzaju pokrycia. Cena robocizny może także wzrosnąć przy montażu mniej popularnych pokryć dachowych na przykład płyt, gontów i wiórów drewnianych, łupka naturalnego czy strzechy. Wyższe koszty wynikają z braku wykwalifikowanych fachowców.
