Prostota, dekoracyjny umiar oprawione kubiczną formą to znaki szczególne współczesnej architektury. Domy miłośników nowoczesności utrzymane są w stonowanej, wręcz chłodnej kolorystyce. Cenionym materiałem wykończeniowym stały się drewno, beton, kamień naturalny. Coraz częściej czerwony, zakorzeniony w tradycji dach zastępuje szary, wykonany z bardziej surowego materiału, jakim jest blacha płaska. Ale tak naprawdę jest ona materiałem uniwersalnym i ponadczasowym. Dobrze prezentuje się nie tylko na dachach nowoczesnych domów o oszczędnej bryle, jest także często wykorzystywana do renowacji obiektów zabytkowych.
Właściwości i zastosowanie
Obecna produkcja pokryć z blachy oparta jest na innowacyjnych technologiach i surowcach najlepszej jakości. Nowoczesne metody wykorzystywane przy walcowaniu blachy, cynkowanie arkuszy metodą ogniową (w miejsce galwanicznej) poprawiają trwałość materiału. Specjalnie opracowane rodzaje powłok wykończeniowych (można nawet mówić o całych systemach powlekania) wpływają nie tylko na efekt wizualny (trwałość koloru), ale też poprawiają odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz czynniki atmosferyczne, także zaczernienia pochodzenia metalicznego i korozję.
Blacha jest plastyczna, można ją formować w dowolny sposób, dlatego też znajduje zastosowanie na dachach zarówno o prostej budowie, jak i skomplikowanych; płaskich i stromych. Arkuszami blachy można przykrywać połacie o minimalnym kącie nachylenia 3-3,6º. Blachą wykańcza się również kominy, lukarny, a także elewacje, wykonuje się z niej wszystkie niezbędne obróbki dachowe. Nawet wielokrotne zaginanie i formowanie blachy nie wpływa na jej jakość – nie powoduje żadnych pęknięć czy mikrouszkodzeń.
Atutem tego rodzaju blachy jest niewielki ciężar – konstrukcja więźby dachowej nie musi być tak masywna, jak przy pokryciu z dachówek ceramicznych i cementowych. Dla porównania, waga 1 m² pokrycia z blachy aluminiowej wynosi 2,7 kg, z blachy stalowej 4,8 kg, natomiast 4,5 kg to waga 1 sztuki dachówki cementowej („greckiej”), a na 1 m² potrzeba ich 10.
Pokrycia z blachy płaskiej dostępne są w różnych kolorach (producenci oferują zazwyczaj kilkanaście kolorów), jednak najatrakcyjniejsze są chyba kolory naturalne: szary, grafitowy, szaroniebieski.
Blacha, czyli co?
Najpopularniejszymi metalami wykorzystywanymi do produkcji płaskich pokryć dachowych są aluminium (10 lat gwarancji) i stal obustronnie cynkowana (15 lat gwarancji, choć niektórzy producenci podają 40 i 50 lat). Metale te stanowią rdzeń pokrycia, powlekanego z obu stron najpierw warstwą pasywacyjną, a następnie podkładową (specjalnie dobierane farby). Warstwa wykończeniowa to najczęściej powłoka organiczna o satynowej, antypoślizgowej fakturze na bazie poliestru lub też na bazie poliuretanu i poliamidu (powłoka pural). Pokrycie dostępne jest w wykończeniu matowym lub z połyskiem.
Na spodniej stronie blachy aplikowana jest często specjalna włóknina, zdecydowanie poprawiająca izolację akustyczną blachy. Warstwa włókniny spełnia zarazem funkcję powłoki antykondensacyjnej, zabezpieczając konstrukcję
dachu przed skroplinami wody na spodniej warstwie blachy.
Wyjątkowo trwałym pokryciem jest blacha cynkowo-tytanowa (gwarancja 30 lat), dość rzadko stosowana w budownictwie jednorodzinnym ze względu na cenę. Tego rodzaju pokrycie powstaje w procesie walcowania cynku z domieszką tytanu i odrobiną miedzi oraz aluminium, które poprawiają jego plastyczność. Tytancynk jest co prawda materiałem naturalnym i nie jest powlekany dodatkowymi warstwami ochronnymi, jednak swą trwałość zawdzięcza tzw. warstwie pasywacyjnej (samoczynna warstwa ochronna), która tworzy się od momentu położenia blachy na dachu. Powłoka ochronna powstaje samoistnie na skutek reakcji cynku ze składnikami powietrza. Naturalna patyna stanowi nie tylko zabezpieczenie przed korozją, ale również, poprzez naturalne starzenie się i kontakt z wodą deszczową, pomaga w samooczyszczaniu się pokrycia.
Podłoże
Blacha płaska wymaga przeważnie sztywnego poszycia, które wykonuje się z desek, rzadziej płyt wiórowych lub sklejki wodoodpornej. Czasami podłoże mogą stanowić też łaty drewniane o rozstawie 35-30 cm (w zależności od kąta nachylenia połaci). Na tak przygotowane podłoże pod blachę, polecana jest membrana dachowa, umożliwiająca wentylację pokrycia, a także wygłuszająca dźwięk odbijających się od dachu kropli deszczu.
Sczelny rąbek
Arkusze (lub panele) blachy układa się prostopadle do linii okapu. W przypadku dachów o łagodnym spadku blachę układa się także ze zwojów. Poszczególne arkusze łączy się w technologii tzw. rąbka stojącego, pojedynczego lub podwójnego (jest szerszy). Rąbki pojedyncze powstają przez zagięcie (specjalnym ręcznym narzędziem zwanym zamykaczem – lub maszynowo), a podwójne przez zagięcie, a następnie wywinięcie sąsiadujących arkuszy. Dzielą one połać dachową na charakterystyczne pasy.
Na rynku dostępne są również pokrycia z blachy płaskiej montowane w systemie „click” – poszczególne arkusze mocuje się na zatrzask. Bez względu na to, czy rąbki są zaginane, czy zatrzaskiwane zapewniają idealną szczelność i trwałość połączeń. Jest jeden tylko warunek – doświadczeni dekarze.
