Do budowy dachu podchodzimy z dużą pieczołowitością. Wybieramy szczelne pokrycia dachowe, systemy odprowadzania wody z dachu i wykonujemy obróbki blacharskie, po to by do wnętrza domu nie dostawała się woda opadowa.
Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, że dla dachu równie niebezpieczna jak woda opadowa jest para wodna, która powstaje wewnątrz podczas użytkowania domu.
Problem gromadzenia się nadmiernych ilości pary wodnej powstał kiedy zaczęto budować domy z poddaszami użytkowymi i przystosowywać poddasza do celów mieszkalnych. Kiedyś nawet w domu z wysokim dachem przestrzeń poddasza służyła jedynie jako strych. Pomieszczenie to nie było ogrzewane, a dachu nie ocieplano. Termoizolację (jeżeli w ogóle była) układano na stropie, a strych stanowił jedną wielką przestrzeń wentylacyjną.
Ciepłe i wilgotne powietrze, które z wnętrza domu przedostawało się na poddasze było naturalnie usuwane przez nieszczelności w dachu oraz przez szczelinę wentylacyjną, którą samorzutnie tworzyły łaty i kontrłaty zamocowane między warstwą wstępnego krycia i pokryciem dachowym.
Jeśli jednak w domu chcemy mieć poddasze mieszkalne to musimy ocieplić i uszczelnić dach, ale również zapewnić sprawne odprowadzanie wilgoci, szczególnie z warstwy ocieplenia (mokre nie będzie spełniało swoich funkcji). Temu właśnie służy wentylacja połaci dachu.
Wentylacja dachu przy pełnym poszyciu
Prawidłowa wentylacja i odprowadzanie wilgoci odbywa się przez szczeliny wentylacyjne - odstęp między warstwami dachu. W zależności od tego jaki podkład pod pokrycie zastosowano, są to jedna albo dwie szczeliny. Dawniej podkładem było najczęściej pełne deskowanie z papą. To rozwiązanie wiązało się z koniecznością pozostawienia w dachu dwóch szczelin wentylacyjnych – między deskowaniem a pokryciem (patrz schemat - szczelina wentylacyjna nr 1) oraz między deskowaniem a izolacją cieplną (patrz schemat - szczelina wentylacyjna nr 2), czyli po obu stronach podkładu.
Folie wstępnego krycia a wentylacja dachu
Od kilkunastu lat pełne deskowanie z papą wypierają powoli folie dachowe. Dobre folie dachowe charakteryzują się wodoodpornością, wiatroszczelnością i odpornością na rozerwanie. Jednak z problemem wentylacji wiąże się ich inna cecha: paroprzepuszczalność.
Folie dachowe mogą być wysokoparoprzepuszczalne i niskoparoprzepuszczalne. Decydując się na folię niskoparoprzepuszczalną (100/m²/24h) podobnie jak przy pełnym deskowaniu z papą musi być zachowana ta dodatkowa 3-4 cm szczelina wentylacyjna między folią a ociepleniem.
Natomiast folie wysokoparoprzepuszczalne można układać bezpośrednio na izolacji cieplnej bez konieczności zostawiania szczeliny wentylacyjnej, ponieważ wysokie parametry przepuszczania pary wodnej (od 700 do 5000 g/m²/24h) zabezpieczają przed zawilgoceniem izolacji i konstrukcji dachu. W dachu z folią wysokoparoprzepuszczalną jest więc potrzebna tylko jedna szczelina wentylacyjna między folią a pokryciem.
Co jeszcze jest konieczne do zapewnienia wentylacji połaci dachu
Niezależnie od tego, czy jak podkład pod pokrycie służy folia wysokoparoprzepuszczalna, folia niskoparoprzepuszczalna czy pełne deskowanie z papą, obowiązują pewne zasady, których należy przestrzegać:
- aby szczelina mogła spełniać swoje funkcje musi mieć otwory wlotowe pod okapem i wylotowe w połaci, kalenicy lub w ścianach szczytowych,
- przekrój tych otworów to 1/300 – 1/200 wentylowanej powierzchni dachu,
- otwory powinny być osłonięte siatkami metalowymi, które chronią przed dostaniem się ptaki i owadów.
Przy prawidłowo wykonanej wentylacji, powietrze jest nawiewane przez otwory w okapie poddasza, a wywiewane przez kalenicę budynku. Wentylację można dodatkowo wspomagać poprzez dachówki wentylacyjne. Należy je ułożyć w miejscach przerwania ciągłości szczeliny czyli przy oknach połaciowych i lukarnach. Wysokość szczeliny i szerokość otworów oblicza konstruktor. Parametry zależą od kąta nachylenia dachu - im bardziej stromy dach tym mniejsza jest wymagana wysokość szczeliny oraz szerokość otworów wlotowych i wylotowych.
Czemu służy wentylacja dachu
Właściwie wykonana wentylacja dachu zabezpiecza przed:
- zawilgoceniem i zniszczeniem drewnianej konstrukcji dachowej,
- zawilgoceniem izolacji cieplnej i utratą jej właściwości cieplnych,
- przegrzewaniem się poddasza latem i przeciekaniem wody pod pokrycie zimą (przy zachowaniu szczeliny wentylacyjnej przemieszczające się w niej powietrze powoduje, że na połaci dachu jest jednakowa temperatura. Dzięki temu latem dach się nie przegrzewa, a zimą śnieg rozpuszcza się równomiernie na całej powierzchni dachu, woda więc nie gromadzi się nad okapem i nie przecieka przez nieszczelności w pokryciu).
Akcesoria dachowe używane do zapewnienia wentylacji dachu
Najwięksi producenci pokryć dachowych oferują całe systemy dachowe, w skład których wchodzą między innymi akcesoria, które pozwalają na prawidłowe wentylowanie dachu. Należą do nich między innymi:
- taśmy uszczelniająco-wentylacyjne - służą do zabezpieczania kalenic i grzbietów dachów spadzistych. Zapewniają właściwą wentylację połaci. Są odporne na wwiewanie pyłu śnieżnego i wodnego dzięki zastosowaniu specjalnej nakładki i włókniny przykrywającej otwory wentylacyjne,
- grzebienie okapu z kratką wentylacyjną, które zabezpieczają dach przed zwierzętami oraz zapewnia wymagany przekrój wlotu powietrza pod pokrycie. Dodatkowo mają zatrzaskowo mocowane podkładki, umożliwiające mocowanie haków rynnowych bez konieczności wycinania fragmentów kratki,
- uszczelki wentylacyjne kalenicy.
