Strzecha na dachu

Dach z trzciny ma właściwości termoizolacyjne oraz dźwiękochłonne. W domu pokrytym trzciną latem panuje przyjemny chłód, zimą zaś trzydziestopięciocentymetrowa warstwa trzciny stanowi dobry izolator. Trzcinowe poszycie dachowe jest także wodoszczelne, podczas kilkudniowych obfitych ulew, bądź podczas topnienia śniegów woda nie wnika w poszycie głębiej niż na pięć centymetrów. Najważniejszą zaletą strzechy jest jej trwałość - takie pokrycie może wytrzymać 60, a nawet 100 lat. Mniejszą żywotność mają jedynie części szczególnie narażone na oddziaływanie warunków atmosferycznych - jak okap, wgłębienia na łączeniach oraz części zacienione. Jedyne konieczne zabiegi konserwacyjne polegają na sprzątnięciu grabkami lub zwykłą miotłą mchu z dachu.

Surowiec

Do układania strzechy używa się specjalnych gatunków trzciny. Trzcina powinna być jednoroczna, długa, cienka, o słomkowym kolorze i dużej zawartości krzemionki, która nadaje roślinie twardość i powoduje jej zgrubienie. Zwiększona ilość tej substancji wytwarza się w czasie dojrzewania, w dolnej części łodygi, tzw. knowiu. Właśnie te wzmocnione końce tworzą zewnętrzną powierzchnię dachu. Zawartość krzemionki w łodydze zapewnia wysoką odporność na działanie warunków atmosferycznych i trwałość.
Słoma nie jest polecana, ponieważ współcześnie uprawiane zboża mają zbyt krótkie i grube łodygi, przez co pokrycie takie jest mniej trwałe. Kryje się nią jedynie skanseny, bądź muzea. Klienci decydują się na wykonanie poszycia dachowego z trzciny pospolitej.

Na jaki dach

Strzecha naturalna jest ciężka. Metr kwadratowy waży ok. 50 - 75 kg, tyle samo co dachówka ceramiczna, wymagana jest więc odpowiednio wytrzymała konstrukcja dachowa - w przeciwnym wypadku po upływie kilkunastu lat konstrukcja "siada". Układa się ją na dachach o spadku połaci minimum 35° (na lukarnach kąt ten nie może być mniejszy niż 30°). Najładniej prezentuje się na budynkach o nachyleniu ok. 52°, a im dach bardziej stromy, tym trwalszy.

Technika

Dachy wykonuje się jedynie z trzciny jednorocznej, może być układana luźno lub w postaci snopków, najpierw na okapie. Długość wiązki powinna się wahać od 140 do 200 cm, a obwód 30 cm od podstawy wynosi 60 cm. Snopki mogą być przywiązywane drutem bezpośrednio do łat (jest to tzw. poszycie w dekówkę), leżeć między łatami, a przyciskającymi je prętami (tzw. poszycie pod gaj) albo mogą być przytwierdzane do łat pośrednio, za pomocą przechodzących przez snopki poziomych prętów(tzw. metoda duńska), najczęściej stosowana w Polsce. Na jeden metr kwadratowy trzcinowego poszycia dachowego wchodzi średnio od 10 – 12 snopków trzciny. Poszycie przytwierdza się do dachu za pomocą drutu. Snopki ułożone kłosem w górę dają równą połać dachową. Kalenicę wykańcza się trzciną, wrzosem, darnią, mchem lub ceramiką i wzmacnia parami skrzyżowanych drewnianych krótkich żerdzi (są to tzw. wilki) albo siatką metalową w pokrywie PCV. Na dachu pokrytym strzechą nie instaluje się rynien, za to poszycie należy wysunąć możliwie daleko. Jednak wokół domu dobrze jest wykonać pod okapem opaskę z drobnych kamyków, dzięki którym woda będzie swobodnie wsiąkać do drenarki.

Ochrona przed pożarem

Na rynku jest wiele różnorodnych impregnatów, które zabezpieczają trzcinowe poszycie dachowe przed grzybami oraz ogniem. W Polsce jest już kilka wyspecjalizowanych firm, które za dodatkową opłatą (około 10 zł za metr kwadratowy) impregnują trzcinowe poszycia dachowe. Są one uprawnione do wydawania certyfikatów, wymaganych jedynie przy budynkach użyteczności publicznej. W przypadku budownictwa mieszkaniowego wydanie takiego certyfikatu jest także możliwe, choć niewymagane. Wymagania stawiane, co do strzech mówią, że budynek kryty trzciną musi stać przynajmniej 24 m od innych zabudowań z pokryciami rozprzestrzeniającymi ogień i 15 m od budynków z dachami nierozprzestrzeniającymi ognia. Minimalna odległość domu pokrytego strzechą od granicy działki wynosi 12 metrów, a od granicy lasu – 24 metry (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie). Żeby zapobiec ewentualnemu rozprzestrzenianiu się ognia do wiązania trzciny używa się drutu chromoniklowego, który nie ulega działaniu wysokich temperatur, co przy pożarze nie pozwala na rozluźnienie trzciny, a tym samym utrudnia dostęp tlenu tworząc z warstwy trzciny czasową zaporę dla ognia. Dodatkowym zabezpieczeniem dającym prawie stu procentową gwarancję jest izolowanie od wewnątrz trzcinowego poszycia dachowego wełną mineralną, watą szklaną lub płytą gipsową ogniochronną. Największe niebezpieczeństwo zapalenia występuje przy kominie, który powinien być obrobiony blachą. Na budynku z dachem ze strzechy powinno się zamontować instalację odgromową.

Tendencja

W ostatnim czasie zauważalny jest w Polsce wyraźny trend powrotu do natury. Coraz chętniej pokrywamy swoje dachy ekologicznymi surowcami. Techniki, które na Zachodzie już od wielu lat mają swoich zwolenników w Polsce także stają się coraz bardziej zauważane. Można spotkać coraz częściej domy, altany, karczmy, zajazdy, hotele pokryte trzciną. Istnieje w Polsce już kilka wyspecjalizowanych firm, które zajmują się dekarstwem trzcinowym. Cena takiego dachu jest porównywalna do dobrej jakości dachówki. Trzcina z biegiem lat zmienia swój kolor ze słomkowego po szarobrązowy o miedzianym odcieniu.