Dzisiejsze płaskie dachy pokrywa się najczęściej stosując jako warstwę wierzchnią papy termozgrzewalne. Nie mniej ważnymi elementami, co pokrycie, hydroizolacja, izolacja termiczna itp. – jest w przypadku dachów tego typu – attyka, będąca często jednocześnie ogniomurem.
Attyka, a zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem się pożaru
Attyka jest elementem konstrukcyjnym budynku wystającym ponad powierzchnię dachu. Może mieć ona formę ścianki, ażuru lub balustrady. Niegdyś pełniła głównie funkcję dekoracyjną. Była ozdobą wielu renesansowych zamków, pałaców i kościołów. Do dziś można podziwiać renesansowe attyki z XVI wieku na krakowskich sukiennicach, czy ratuszach w Tarnowie i Sandomierzu.
Mając na względzie formę i wygląd zewnętrzny rozróżnia się attyki:
- pełne
- ażurowe
- uskokowe lub schodkowe
- grzebieniowe
Attyka może być jednocześnie murem ogniowym (ogniomurem), ale tylko wówczas, kiedy jest ona wykonana
z materiałów niepalnych, ma odpowiednią grubość i jest wytrzymała ogniowo przez minimum 1 godzinę. Jako materiały do budowy attyki można stosować pełną cegłę ceramiczną, silikaty lub bloczki betonowe.
Warto zaznaczyć, że przed wyborem materiału trzeba wziąć pod uwagę jego mrozoodporność i nasiąkliwość, gdyż to właśnie ta część budynku jest szczególnie narażona na zawilgocenie. Pomimo że ścianki attyki nie odgradzają od otoczenia żadnego z pomieszczeń domu, to warto je ocieplić. Wykonanie ocieplenia zapobiega bowiem powstaniu pionowego mostka termicznego na styku ściany zewnętrznej i attyki. Warstwę materiału izolacyjnego układa się po bokach ścianek attykowych i od góry.
Materiałem szczególnie polecanym do wykonania konstrukcji są bloczki betonowe lub beton wylany w deskowaniu na miejscu budowy. Do ocieplenia nadają się tak płyty styropianowe, jak i płyty z wełny mineralnej. W przypadku kiedy attyka ma pełnić jednocześnie rolę ogniomuru konieczne jest zwrócenie uwagi na niepalność tych materiałów.
Wykonanie i obróbki ogniomurów
Ogniomurek, zwany inaczej attyką jest jednym z detali dachu, który wymaga wykonania szczególnie starannej obróbki blacharskiej. Obecnie na dachach płaskich najczęściej stosuje się papę zgrzewalną. Jednak, tak przy tym materiale, jak i przy innych drobnych obróbkach – ważna jest czystość i odtłuszczenie podłoża. Przed przystąpieniem do rozkładania papy należy starannie usunąć z podłoża wszelkie zanieczyszczenia i ewentualne tłuste plamy. Ponadto, podłoże powinno mieć odpowiednią wilgotność. Aby uzyskać odpowiednią przyczepność papy termozgrzewalnej, wilgotność podłoża betonowego nie może być większa niż 6%.
Kiedy podłoże ma już odpowiednią wilgotność i jest czyste – należy je zagruntować preparatem gruntującym. Grunt zapewnia lepszą przyczepność papy i jest tymczasową ochroną przed wnikaniem w beton wody opadowej. Papę rozkładamy dopiero wówczas, kiedy zagruntowana powierzchnia dokładnie przeschła.
Jeżeli ogniomurek ma wysokość nie większą niż 80 cm, licząc od poziomu pokrycia dachu – obróbkę blacharską rozpoczyna się od zamontowania w górnej części attyki – płyty OSB. Przy ocieplonych ścianach płytę OSB mocuje się w taki sposób, aby pozostał wypust poza obrys attyki na grubość przewidywanego ocieplenia i jednego centymetra naddatku. Montaż wspomnianej powyżej płyty ułatwia mocowanie obróbki blacharskiej. Obróbka ta zostanie skutecznie usztywniona, co zapobiegnie jej trzepotaniu w razie wystąpienia silniejszych podmuchów wiatru.
Kolejną czynnością jest rozkładanie na betonie papy podkładowej. Warstwy tej papy nie wywija się na płaszczyzny pionowe. Jeśli chcemy ocieplić dach płaski płytami izolacyjnymi wtedy najpierw rozkłada się specjalny rodzaj papy i dopiero na nią klei za pomocą kleju trwale plastycznego – warstwę ocieplenia. Wówczas też papę zastosowaną jako pierwszą należy wywinąć na pionową powierzchnię attyki. Owo wywinięcie powinno mieć łączną wysokość taką, jak grubość ocieplenia plus wysokość trójkątnego klina styropianowego. W narożach ścian attyki umieszcza się takie właśnie kliny ze styropianu, po uprzednim oklejeniu ich warstwą papy podkładowej. Następnie zgrzewa się pas papy podkładowej znajdującej się na połaci dachu z papą znajdującą się na ścianie i przystępuje do zgrzewania papy nawierzchniowej. Także i papę nawierzchniową na połaci dachu należy układać bez wywijania jej na płaszczyzny pionowe. Ostatecznym etapem zgrzewania jest zgrzanie pasów papy nawierzchniowej z połaci dachu z papą ułożoną na ścianach attyki.
Trzeba uwzględnić, że przy attykach wyższych, np. 1,5 m konieczne jest stosowanie pośredniego mocowania papy do pionowych ścianek. Jest to spowodowane faktem, że odległości pomiędzy mocowaniami nie powinny być dłuższe niż 80 cm.
Do obróbek takich miejsc, jak detale dachowe, w tym i attyka, nie zaleca się stosowania pap na osnowie z welonu szklanego. Przyczyną tego jest stosunkowo niska wytrzymałość tego materiału.
Czynnością ostateczną jest zamocowanie specjalnej listwy dociskowej obróbki blacharskiej attyki. Na attykach pełniących jednocześnie funkcje dekoracji architektonicznej – obróbka blacharska powinna zostać wykonana w sposób bezinwazyjny, czyli bez zastosowania wkrętów. Pokrycie należy zrobić metodą znaną od lat, czyli na tzw. felc.
Najczęstsze błędy wykonawcze przy obróbce attyki:
- brak klinów w narożach ścian attyki. Kliny te zmniejszają kąt zagięcia papy aż o połowę, co przyczynia się bezpośrednio do żywotności wykonanej obróbki;
- bezpośrednie wywijanie pasów papy znajdującej się na połaci dachu na pionowe płaszczyzny attyki. Jest to błędem, ponieważ ściany attykowe pracują zupełnie inaczej niż połać dachowa. Powoduje to konieczność zastosowania oddzielnych pasów papy do zrobienia izolacji;
- brak izolacji w górnej – poziomej części attyki. Powyższe uchybienie powoduje późniejsze przemarzanie ścian attykowych. Zaś nieszczelna izolacja prowadzi do utraty ciepła
z pomieszczeń.
Funkcje ogniomuru
W zabudowie szeregowej, gdzie budynki przylegają ściśle do siebie wzniesienie ogniomuru przy płaskim dachu jest wymagane prawem budowlanym. W tym przypadku pełni on funkcję , na którą wskazuje sama jego nazwa, czyli zabezpiecza przed rozprzestrzenianiem się ognia z budynku na budynek. Wówczas też mur ogniowy musi posiadać odpowiednie parametry przeciwogniowe.
W pozostałych przypadkach ogniomury pełnią rolę dekoracyjną i typowo użytkową. Są one elementem, który bierze udział w odprowadzeniu wody z połaci dachu płaskiego i ukierunkowaniu jej przepływu. Dodatkowo, posiadanie murku ogniowego zapobiega bezpośredniemu spadaniu śniegu pod ścianę, na której jest wykonany. To z kolei ochrania zarówno elewację, jak i zabezpiecza przed podsiąkaniem fundamentów domu.
UWAGA: Czy trzeba budować ogniomurek? Według zapisów Prawa Budowlanego ogniomury należy stosować jedynie wówczas, gdy dom wznosi się bezpośrednio przy granicy działki oraz w tzw. zabudowie szeregowej, kiedy budynki przylegają ściśle jeden do drugiego. Wtedy zasadniczą rolą ogniomuru jest zapobieganie przenoszeniu się ognia z budynku, na budynek.
