Eurokod 5

Sztuka dekarska w Polsce nieuchronnie się zmienia. Z jednej strony zmiany obejmują technologie używane do konstrukcji więźby i krycia dachu,
z drugiej strony wprowadzane są normy i regulacje.
I tak od 2010 roku obowiązuje nowa norma unijna EUROKOD 5, dotycząca konstrukcji drewnianych.

EUROKODY są zestawem Norm Europejskich (EN), określających zasady projektowania i wykonania konstrukcji oraz sposoby weryfikacji cech wyrobów budowlanych o znaczeniu konstrukcyjnym. Zatem norma EUROKOD 5 staje się jedną z najważniejszych wytycznych dla dekarzy.

Mocowania

Do normy EUROKOD5 wprowadzono normę EN14592, dotyczącą mocowań konstrukcji drewnianej. Mówi ona, że wszystkie łączniki, takie jak gwoździe, zszywki czy wkręty powinny otrzymać deklarację zgodności, po niezależnych testach ich własności mechanicznych takich jak: wytrzymałość gwoździa na wyciąganie, wytrzymałość na przeciąganie łba, odporność drutu na rozciąganie czy uplastycznienie. Tylko wypełnienie tych norm oraz instalacja aparatów pomiaru jakości w trakcie produkcji, uprawnia producenta do umieszczenia znaku CE na produkcie lub opakowaniu.

Tabela: Mocowanie łat

Projektowanie konstrukcji drewnianych wg EUROKOD5

Projektując konstrukcje drewniane należy uwzględnić:

• obciążenia boczne, które powodują odkształcenia łączników, takie jak ugięcie,
• obciążenia osiowe, takie jak wyrywanie z podłoża,
• kombinację obu obciążeń
  .

Dodatkowo EUROKOD5 zawiera szczegółowy opis stosowania mocowań: odległości od siebie, głębokość zakotwienia w podłożu oraz ich odporności na korozje.

Tabela: Przekrój łaty a odległość między krokwiami

Co to oznacza w praktyce dla polskiego dekarza?

Warunki mocowania kontrłat:

• drewno powinno być jakości co najmniej C 24 i grubości 24mm,
• przekrój min. = 1250mm² (25mm/50mm, 25mm/60mm, 30mm/50mm),
• kontrłaty mogą być przycinane,
• konrtłaty muszą być zamocowane do drewna o gęstości ≥ 350 kg/m³ co najmniej trzema gwoździami o średnicy 3,1mm lub czterema o średnicy 2,8mm na każdy 1 m bieżący.

Dodatkowo:

• odległość między krokwiami może wynosić maksymalnie 1 m,
• maksymalne obciążenie stałe wynosi 0,75 kN/m² (75 kg/m²), a pokrywą śniegu - 1,00 kN/m² (100kg/m²).

Obliczanie zakotwienia:

• głębokość zakotwienia ≥ 10d dla gwoździ gładkich i ≥ 8d dla gwoździ pierścieniowych, gdzie
  d = średnica gwoździa,
• dla poszycia z desek lub podobnych materiałów, jak płyta OSB, wymagane zakotwienie stosuje się tylko jeśli każdy element poszycia jest należycie zamocowany, a grubość minimalna wynosi dla desek 24 mm i dla innych materiałów 22 mm.

Na przykład: kontrłata 25 mm x 50 mm powinna być zamocowana do krokwi czterema gwoździami pierścieniowymi 2,8 mm x 63 mm na każdy 1 mb lub trzema gwoździami gładkimi 3,1 mm x 70 mm.

Mocowanie łat

Wytyczne dotyczące mocowania łat EUROKOD 5 określa następująco:

• odległość między łatami to maksymalnie 40 cm,
• odległość między krokwiami nie może przekraczać 1 m,
• łata nie może mieć innego przeznaczenia, np. jako zastrzał,
• łaty są z litego drewna, wg norm dla drewna konstrukcyjnego.

Montaż

• połączenie dwóch łat możliwe jest tylko na krokwi,
• każda łata musi być zamocowana na każdym przecięciu z krokwią,
• jeśli dachówki są przykręcane lub mocowane klamrami, to gwoździe są narażone na ścinanie i wyrywanie; w tym przypadku rekomenduje się gwoździe pierścieniowe,
• mocowania muszą spełniać obowiązujące normy Eurokod 5,

• mocując łaty należy także rozróżnić obciążoną i nieobciążoną stronę. Na przykład: dla najpopularniejszej łaty 40 mm x 50 mm mocowanie gwoździem o średnicy 3,1 mm powinno znajdować się ponad 20 mm od końca łaty i min. 22 mm poniżej górnej krawędzi, czyli nieco poniżej jej środka

Odporność na korozję

Norma EUROKOD 5 bardzo precyzyjnie definiuje jaką klasę użytkowania i co za tym idzie, także odporność na korozję, jaka musi się charakteryzować dane mocowanie. Rozróżnia się 3 klasy użytkowania:
Klasa 1 dla środowiska wewnątrz budynku – wszystkie łączniki, poza zszywkami i płytkami stalowymi do 3 mm grubości, mogą być bez powłoki antykorozyjnej.
Klasa 2 dla środowiska chronionego zewnętrznego np. łaty, kontrłaty, podbitki, itd. – powłoka ochronna gwoździa powinna mieć ≥ 12 µm cynku lub ≥25 µm przy cynkowaniu ogniowym.
Klasa 3 dla środowiska zewnętrznego niechronionego – wszystkie gwoździe i wkręty stosowane na dachu powinny mieć powłokę cynku ≥25 µm lub ≥50 µm przy cynkowaniu ogniowym. Zszywki i płytki stalowe do 3 mm grubości powinny być ze stali nierdzewne.

Produkty ze znakiem CE

Konstrukcje nośne są złożone z różnych elementów konstrukcyjnych. Wykonawca musi być pewien, że poszczególne produkty (np.: krokwie, gwoździe, wkręty czy łączniki ciesielskie) wypełniają określone standardy ETA (Europejskiej Aprobaty Technicznej), które są ściśle powiązane z EUROKOD. To potwierdza, że produkt wypełnia podstawowe wymagania dotyczące Dyrektywy Budowlanej (CPD) i jest bezpieczny dla określonego zastosowania. Jest to zawsze oznaczone na produkcie znakiem CE.