Blacha jako zwód naturalny
Zadaniem zwodów jest przejęcie prądu piorunowego, który następnie jest odprowadzany do ziemi. Zwody można podzielić na naturalne i sztuczne. Zwody naturalne to przewodzące elementy konstrukcyjne budynku, w tym dachu: pokrycia, obróbki blacharskie i inne elementy metalowe. Zwody sztuczne to metalowe przewody zastosowane tylko w celu ochrony odgromowej.
Jako zwody naturalne poziome można zastosować metalowe pokrycia dachowe: blachy płaskie, blachy trapezowe, elementy małoformatowe, profile faliste, blachodachówka.
Jako zwody naturalne poziome szczególnie dobrze sprawdzają się metalowe pokrycia dachowe: blachy płaskie, blachy trapezowe, elementy małoformatowe, profile faliste, blachodachówka.
Występuje jednak kilka warunków, które trzeba spełnić, by pokrycie z blachy służyło jako zwód. Określa je norma PN-EN 62305:
- ciągłość elektryczna pomiędzy różnymi częściami została zabezpieczona w sposób trwały (np. za pomocą lutowania mosiądzem, spawania, zszywania, skręcania śrubami, łączenia na sworznie itp.),
- _ _pod powierzchnią pokrycia dachowego nie występuje warstwa materiału łatwopalnego,
- metalowe elementy nie są pokryte materiałem izolacyjnym (nie są uważane za pokrycie izolacyjne warstwy: farby ochronnej oraz asfaltu - do grubości 1 mm, folii PCV o grubości 0,5 mm),
- warstwa metalu ma grubość nie mniejszą od wartości t2 podanych w tabeli w przypadku, gdy dopuszczalna jest perforacja pokrycia dachowego.
Minimalne grubości blach stosowanych do odprowadzenia prądu piorunowego
| materiał | grubość t1 [mm] | grubość t2 [mm] |
| ołów | - | 2,0 |
| stal nierdzewna ocynkowana | 4 | 0,5 |
| tytan | 4 | 0,5 |
| miedź | 5 | 0,5 |
| aluminium | 7 | 0,65 |
| cynk | - | 0,75 |
| Grubość t1 - w miejscu wpłynięcia prądu piorunowego wystąpi jedynie wzrost temperatury blachy Grubość t2 - istnieje możliwość wytopienia otworu w blasze w punkcie wpłynięcia prądu piorunowego | ||
Problemy
Tyle norma. W praktyce mogą się jednak pojawić problemy, i to przez normę przewidziane. Zwróćmy uwagę na grubości t1 i t2 oraz ostatni podpunkt warunków. Wynika z niego jasno, że przy grubości blachy stalowej nierdzewnej ocynkowanej wynoszącej 0,5 mm należy się liczyć z tym, że dojdzie do uszkodzenia pokrycia dachowego na skutek wyładowania pioruna. Krótko mówiąc – w blasze powstanie dziura. Zgodnie z normą, inwestor decydując się na blachę grubości 0,5 mm (czyli powszechnie stosowaną na pokrycia) akceptuje taką możliwość. Natomiast żeby tego uniknąć – należałoby zastosować blachę o grubości 4 mm (!). W jej przypadku dojdzie tylko do wzrostu temperatury.
Inną możliwością jest zastosowanie układu zwodów poziomych lub pionowych połączonych z siecią przewodów odprowadzających i metalowym pokryciem dachu. Zwody powinny tworzyć chronioną przestrzeń nad pokryciem i przejmować prądy bezpośrednich wyładowań. Takie rozwiązanie ogranicza ryzyko uszkodzenia pokrycia.
W zastosowaniu pokrycia z blachy jako zwodu, problematyczne może być też „zapewnienie ciągłości elektrycznej” w zależności od sposobu montażu pokrycia oraz elementów dodatkowych.
Metalowe pokrycie dachu musi być połączone z przewodami odprowadzającymi. Średnie odległości przewodów zależą od poziomu ochrony urządzenia piorunochronnego i wynoszą odpowiednio: dla klasy I - 10m, dla klasy II - 15m; dla klasy III - 20m i dla klasy IV - 25m. Na zdjęciach przykłady wykonania takich połączeń.
