Rodzaje dachów ze względu na ich kształt

Przy wyborze rodzaju dachu, dyskusyjne będą zawsze dwie kwestie: po pierwsze koszt wykonania dachu, po drugie, walory eksploatacyjne użytych materiałów. Jaka jest zależność tych dwóch elementów?

Koszt dachu będzie zależał od stopnia skomplikowania jego kształtu, co wpływa na ilość zużytych materiałów. W przypadku dachu płaskiego łatwiej jest zaplanować dokładną ilość materiału pokryciowego do wyłożenia nieskomplikowanej powierzchni – to pozwala uniknąć błędu przy zakupie nadmiernej ilości materiału. W przypadku dachu o skomplikowanej architekturze, bogatego w skosy pojawia się problem odpadów materiałów. Trudno, bowiem wymierzyć dokładne ilości pokrycia, którego będziemy potrzebować. W przypadku dachu wielopołaciowego koszty te jeszcze bardziej wzrosną, jeśli materiał pokryciowy należy do droższych, dodatkowo zapłacimy więcej za robociznę przy jego układaniu.

Kształt dachu sygnalizuje określoną konstrukcję. Im bardziej skomplikowany jest dach, tym bardziej wzrasta ilość niezbędnych detali konstrukcyjnych i izolacyjnych. Trzeba również wiedzieć, że nie na każdej więźbie można położyć ten sam rodzaj pokrycia dachowego, ze względu na jego ciężar. Dach, to niemały wydatek i poważne przedsięwzięcie, dlatego zanim wybierzemy jego formę – przeanalizujmy zalety i wady różnych typów dachów podczas eksploatacji, wstępnie wybierzmy materiał pokryciowy i w miarę precyzyjnie obliczmy jego potrzebną ilość, uwzględnijmy warunki klimatyczne miejsca budowy domu, szczególnie ważne jesienią i zimą. Każdy dach musi być zrobiony dokładnie i starannie, więc jego wykonanie trzeba powierzyć sprawdzonym fachowcom.
Dachy możemy sklasyfikować jako płaskie, jednospadowe, dwuspadowe, czterospadowe, wielospadowe, namiotowe, mansardowe, naczółkowe.

Dachy płaskie są alternatywą do powszechnie spotykanych dachów wielospadowych. Nazwa - dach płaski - nie wskazuje na to, że jego powierzchnia jest idealnie pozioma. Połać "dachu płaskiego" jest nachylona pod niewielkim kątem (5-20 stopni) by woda z dachu spływała swobodnie do rynien lub do studzienek dachowych. Dach płaski to stosunkowo prosta konstrukcja, która występuje w dwóch odmianach - wentylowanej i niewentylowanej. Jak żaden inny, dach płaski można zaadoptować jako powierzchnię użytkową domu, np. w formie tarasu lub zielonego ogrodu.

Dach jednospadowy (jednopołaciowy, pulpitowy)

Wyglądem przypomina dach płaski i ma jedną połać dachu. Z pozoru jest bardzo łatwy do wykonania, ale tylko wtedy, kiedy kąt nachylenia dachu jest niewielki. Jeśli poddasze ma być użytkowe (chociażby w formie strychu), konstrukcja połaci staje się wielopłaszczyznowa. Zazwyczaj ten rodzaj dachu stosowany jest na przybudówkach bądź długich i wąskich budynkach, w których rozpiętość między ścianami nie przekracza 6 m.

Dach dwuspadowy (dwupołaciowy)

Ma dwie skośne połacie dachu. Konstrukcja dachu należy do prostszych w wykonaniu. Połacie dachu mogą tworzyć poddasze użytkowe, ale zależy to od kąta nachylenia połaci. Poddasze użytkowe wymaga zachowania szczeliny wentylacyjnej pomiędzy izolacją, a pokryciem dachu. Poddasze nieużytkowe stanowi samą w sobie, jedną wielką przestrzeń wentylacyjną.

Dach czterospadowy (kopertowy)

To cztery skośne połacie (najczęściej o tym samym kącie nachylenia), które tworzą poddasze z większą ilością skosów, ale mniejszą powierzchnią użytkową. Ten model dachu charakteryzuje się dużą sztywnością. Może być wykonany na bazie wybranej konstrukcji (często stosowana jest płatwiowo-kleszczowa). Dwie połacie dachu (większe) są w kształcie trapezu, dwie mniejsze w kształcie trójkąta.

Dach wielospadowy (wielopołaciowy)

Ten rodzaj dachu tworzy wiele połaci w kształcie trapezów, trójkątów lub równoległoboków. Wszystkie połacie powinny mieć ten sam kąt nachylenia. Tego typu dach planuje się w budynkach o większej powierzchni, z dużą ilością pomieszczeń. By przestrzenie pod dachem wielospadowym były użyteczne i funkcjonalne, połacie powinny opierać się na ścianach kolankowych, a ich praktyczna wysokość powinna mieć co najmniej 115 cm. Jest to niewątpliwie jeden z trudniejszych i droższych typów dachu do wykonania.

Dach namiotow

y

Dach nazywany namiotowym ma cztery skosy w kształcie trójkątów, w układzie przypominających formę piramidy. Dachem tym przykrywa się dom o rzucie poziomym – kwadratowym, lub wielobocznym, w związku z czym wszystkie cztery połacie dachu są równe. Model namiotowy dachu zalicza się do prostszych w budowie, a najłatwiejszy do realizacji  występuje w konstrukcji płatwiowo-kleszczowej. Sposób ocieplania uzależniony jest od sposobu rozwiązania poddasza.

Jest niemal identyczny jak dach dwuspadowy, różnią go jedynie ścięte narożniki połaci, które tworzą tzw. naczółki (stąd nazwa dachu). W zależności od kąta nachylenia połaci, dach naczółkowy może tworzyć poddasze użytkowe lub nieużytkowe. Można go wykonać w wybranej konstrukcji i w zależności od jej rodzaju jest prosta lub bardziej skomplikowana.

Może mieć dwie lub cztery połacie dachowe, a każda z połaci jest "załamana" pod innym kątem nachylenia (górna jest bardziej płaska, dolna bardziej stroma). Dach mansardowy stosowany jest głównie w przypadku poddasza użytkowego i pozwala na maksymalne wykorzystanie jego powierzchni poddasza. Pomieszczenia pod dachem mansardowym mają niewiele "niskiej przestrzeni". Kiedy patrzymy na dach wydaje się, że jest to konstrukcja prosta do wykonania. Nic bardziej mylnego. To jedno z trudniejszych przedsięwzięć podczas budowy domu, podlegające niezwykle ważnym kryteriom, które obejmują wytrzymałość dachu, jego szczelność i izolacyjność termiczną. Odpowiedzialna rola dachu znacząco wzrasta, kiedy poddasze dachu staje się użytkowe.

Rodzaj dachu jest wykończeniem bryły domu, więc nie jest sprawą obojętną jaki będzie miał kształt
i wykończenie. Wszystkie szczegóły budowy dachu należy zaplanować na etapie projektu. Przy zaawansowanych pracach wznoszenia dachu, może okazać się, że na wprowadzenie jakichkolwiek zmian jest już za późno.