Do budowy dachów używa się drewna iglastego – najczęściej jest to drewno sosnowe lub świerkowe. Mają zbliżone właściwości - są wytrzymałe, trwałe, sprężyste, odporne na zmienne warunki atmosferyczne, stosunkowo miękkie i łatwo poddają się obróbce – można je stosować zamiennie. Poza tym są łatwo dostępne i stosunkowo tanie. Można również stosować drewno jodłowe, ale jest mniej odporne na wilgoć oraz ma gorsze parametry wytrzymałościowe.
Najlepsze i najtwardsze jest drewno modrzewia. Niestety jest on objęty ochroną gatunkową, jego wycinanie jest ograniczone i dlatego jest bardzo drogie. Drewno na więźbę nie może mieć zbyt dużej ilości wad. Każda bowiem wada zmniejsza wytrzymałość drewna, a co za tym idzie i konstrukcji. Nie nadaje się drewno z murszem (zgnilizną drewna), zagrzybione (objawem jest sinizna), spękane, mające wypadające duże sęki (dobrze jest w ogóle unikać sęków). Elementy powinny mieć przekrój prostokątny, bez zaokrągleń, bez śladów kory oraz oblin (oflisów – zaoblonych krawędzi, w miejscu gdzie powinna być ostra).
Drewno powinno być odpowiednio przygotowane – wysuszone i czterostronnie strugane. Po gładkiej powierzchni drewna struganego płomienie ślizgają się. Taka powierzchnia utrudnia także dostęp owadów do środka. Wilgotność drewna powinna być niższa niż 20%. Drewno świeże (tak zwane spod piły) o wilgotności powyżej 30% jest o 60-75% mniej wytrzymałe niż drewno wysuszone, a co za tym idzie nośność elementów domu wykonanych z takiego drewna jest dużo mniejsza. Można wykonać więźbę z drewna świeżego, ale należy poczekać z wykończeniem domu aż osiągnie ono właściwą wilgotność. Wymagany jest specjalny rytm prac i podjąć się tego mogą tylko fachowcy.
Dobrze jest je suszyć drewno komorowo, nie ma wtedy żadnych zarodników pleśni i grzybów, podczas suszenia zabijane są także larwy owadów i całkowicie zatrzymane sinienie drewna. Elementy więźby należy poddać impregnacji, aby pozbawić ich wad surowego drewna - podatności na korozję biologiczną oraz łatwopalności. Na konstrukcję dachów zaleca się stosowanie tarcicy o wytrzymałości na zginanie minimum 27 MPa – klasa C24 (dawne K-27).
Dom i nieruchomości
Wiązary płaszczowo-kleszczowe
W dachach płaskich o rozpiętości 8-12 m stosuje się konstrukcję płaszczowo-kleszczową z dwiema ścianami stolcowymi (jest to standardowe rozwiązanie, wykorzystywane także w dachach stromych). Ściany stolcowe podpierające krokwie, składają się z murłat, płatwi górnych i dolnych. Płatwie górne ułożone są wzdłuż połaci dachowych, mniej więcej na środku rozpiętości i podparte słupami. Słupy stoją na płatwiach stopowych (belkach położonych na stropie) lub bezpośrednio na stropie. Krokwie podparte na murłatach stanowią wiązania pośrednie. Wiązary główne to kleszcze (podwójne deski, które usztywniają poziomo konstrukcję) obejmujące słupy i krokwie. Umieszczane są co trzecią lub czwartą parę krokwi.
W dachach o mniejszej rozpiętości – 8-9 m rozwiązanie jest trochę inne. Wystarczy podparcie krokwi w kalenicy jedną płatwią kalenicową, opartą na słupach. Płatew, słup i krokwie uchwycone są kleszczami. Istnieje jeszcze jedna konstrukcja drewniana dachów płaskich. Jest to połączenie dwóch wcześniej omówionych, stosowana do budowy dachów o dużej rozpiętości – do 16 m. Krokwie podparte są płatwią kalenicową i dodatkowo dwiema płatwiami pośrednimi. Każda płatew podparta jest słupem, połączenie to jest „zszyte” kleszczami. W dachach o bardzo małym spadu, ze względów konstrukcyjnych, kleszcze łączą tylko słupy.
We wszystkich rozwiązaniach do usztywniana więźby dachowej stosuje się miecze – elementy ukośne długości około 1 m, mocowane do słupów i płatwi pod kątem 45°.
W dachach o konstrukcji płaszczowo-kleszczowych większość obciążeń przekazywana jest przez ściany stolcowe na strop poddasza, a tylko część obciążeń na ściany zewnętrzne. Wpływa to korzystnie na wytrzymałość i stabilność dachu.
Wiązary kratowe
Jest to najprostszy i najtańszy sposób wykonania konstrukcji nośnej dachu i jednocześnie stropu. Wiązary kratowe (kratownice, dźwigary) wyglądają jak połączone trójkąty. Składają się z pasów górnych i dolnych, słupków i krzyżulców. Elementy wykonywane są ze smukłych – cienkich i długich - desek, najczęściej o przekroju 38 x 89 mm i 38 x 140 mm. Łączone są przybitymi dwustronnie nakładkami ze sklejki wodoodpornej grubości 12 mm (w elementach prefabrykowanych dopuszczana jest sklejka grubości minimum 8 mm) albo na perforowane płytki stalowe grubości 2 lub 2,5 mm – przeważnie są to płytki gwoździowane. Można użyć też płyty OSB grubości minimum 10 mm. Na pasy górne i dolne (elementy decydujące o trwałości konstrukcji) dobrze jest wykorzystać drewno o większej wytrzymałości na zginanie (33 MPa) klasy C35 (dawne K-33), a na krzyżulce i słupki (elementy drugorzędne) – klasy C33.
Wiązary kratowe produkowane są przeważnie w wytwórniach i montowane na placu budowy. Można także kupić je gotowe, a także przygotowane według indywidualnego projektu. Są lekkie, montaż jest bardzo prosty, ich wykonanie zajmuje od kilku do kilkunastu godzin.
Wiązary oparte są tylko na ścianach zewnętrznych. Takie rozwiązanie pozwala na dowolny układ pomieszczeń, a w razie potrzeby na zmiany ich funkcji; nie są potrzebne żadne wewnętrzne ściany.
